Sergiusz Piasecki powraca do ojczyzny – dr hab. Tomasz Balbus o bohaterze i pisarzu

fot. IPN

29 września 2025 roku na Wojskowych Powązkach w Warszawie spocznie Sergiusz Piasecki – żołnierz, agent wywiadu i autor kultowego Kochanka Wielkiej Niedźwiedzicy

W rozmowie z naszą redakcją dr hab. Tomasz Balbus, naczelnik Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu, opowiada o niezwykłej biografii Sergiusza Piaseckiego – żołnierza wojny polsko-bolszewickiej, agenta wywiadu, oficera Armii Krajowej i wybitnego pisarza emigracyjnego.

29 września 2025 roku w Warszawie odbędzie się jego ponowny pochówek na Wojskowych Powązkach.

Historyk podkreśla, że życie Piaseckiego to gotowy materiał na film:

„To sama biografia Sergiusza Piaseckiego jest taką biografią książkową, czy nawet filmową. Może kiedyś film powstanie o Sergiuszu Piaseckim” – mówi.

Przypomina również o literackiej spuściźnie autora „Kochanka Wielkiej Niedźwiedzicy”:

„Był autentyczny, przelewał na karty papieru własne przeżycia, ludzi, których spotykał, trasy szpiegowskie i przemytnicze, którymi chodził”.

Zdaniem naszego rozmówcy ponowny pochówek Piaseckiego to wydarzenie o wielkim znaczeniu:

„Powrót jego do Polski na pewno spowoduje przyciągnięcie osób, które dotychczas nie miały styczności z tym pisarzem. No i oczywiście obecność wielu fanów Sergiusza, fanów jego twórczości”.

Rozmowa przybliża słuchaczom zarówno dramatyczne losy Piaseckiego – od wojny i konspiracji po emigrację – jak i aktualne znaczenie jego dzieł, które wciąż inspirują i pozwalają lepiej zrozumieć XX-wieczne losy Polski.

Przeczytaj także:

Autyzm, szczepienia i paracetamol – medyczne komentarze po konferencji Donalda Trumpa

103 lata temu w Wilnie na świat przyszedł wybitny śpiewak operowy Bernard Ładysz – rozmowa z jego synem Aleksandrem

24 lipca 1922 roku w Wilnie na świat przyszedł Bernard Ładysz. W 103. rocznicę jego urodzin w rozmowie z jego synem – Aleksandrem przypominamy jego życiorys

24 lipca 1922 roku w Wilnie urodził się Bernard Ładysz. W 103. rocznicę jego urodzin, w rozmowie z jego synem Aleksandrem, przypominamy sylwetkę wybitnego artysty.

Z okazji 103. rocznicy urodzin Bernarda Ładysza rozmawiamy z jego synem, Aleksandrem Ładyszem. Wspomnienia dotyczące czasów wojennych Aleksander opisuje następująco:

— Ojciec rzadko wracał do tamtych przeżyć. Miał grono przyjaciół, kolegów, z którymi się spotykał — zapewne w tym gronie wspominali czasy wojny. Przeszedł Kaługę, przeszedł naprawdę trudną drogę, ale na co dzień raczej nie wracał do tych doświadczeń. Takiego codziennego wspominania właściwie nie było.

Bernard Ładysz występował nie tylko w Polsce, i nie tylko w kraju był znakomicie przyjmowany. O jego sukcesach za granicą syn mówi:

— To był rok 1956 albo 1957, kiedy nagrywał „Łucję z Lammermoor” z Tullio Serafinem — właściwie to Maria Callas nagrywała z Serafinem. I kiedy usłyszała ojca po Vercelli, po tej nagrodzie, którą otrzymał — Primo Premio Assoluto, najwyższym wówczas wyróżnieniu dla śpiewaków — wybrała go do udziału w nagraniu. To była wyjątkowa okazja. Jako jedyny polski śpiewak powojenny miał zaszczyt śpiewać z Marią Callas.

Zachęcamy także do wysłuchania poprzedniej audycji!

„Rób co chcesz” zespół VOX o nowym czyli Kiedyś to było – 21.07.2025 r.

Konferencja naukowa pt. „Wilno i Wileńszczyzna w badaniach Instytutu Pamięci Narodowej” – 12 maja 2025

Wilno, Ostra Brama / Foto: Fczarnowski, Wikimedia Commons

12 maja 2025 r. o godz. 16:30 w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, podczas którego badacze podzielą się swoimi najnowszymi odkryciami dot. historii Wileńszczyzny.

W programie m.in. wystąpienia o Zbrodni Katyńskiej, losach świadków tej zbrodni, kapłanach katyńskich, a także o działalności polskich powstańców wileńskich z 1944 roku. Poruszone zostaną także zagadnienia związane z życiem i twórczością Józefa Mackiewicza, powojennymi zmaganiami polskiej inteligencji Wilna oraz wieloma innymi ważnymi tematami związanymi z historią tego regionu.

Wydarzenie organizowane jest przez Instytut Pamięci Narodowej, a partnerem jest Dom Kultury Polskiej w Wilnie. Patronami medialnymi konferencji są: Kurier Wileński, TVP Wilno oraz Radio Wnet Wilno.

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych historią Wilna i Wileńszczyzny!

Radio Wnet objęło konferencję patronatem medialnym.

Adam Błaszkiewicz – Studio Wilno – 25.07.2024

O oświacie polskiej na Litwie i sukcesie, który się kryje w codziennej pracy opowiada Adam Błaszkiewicz.

O oświacie polskiej na Litwie i sukcesie, który się kryje w codziennej pracy opowiada Adam Błaszkiewicz

Dla mnie jako dla dyrektora zawsze wydaje się, że może być lepiej, ale jak patrzymy na wyniki z egzaminów maturalnych to cieszymy się właśnie z tych wyników. Dlatego, że te wyniki pokazują, że nasi maturzyści są konkurencyjni względem innych maturzystów, bo przecież te wyniki są, że tak powiem preludium przyszłych studiów na uniwersytetach. Na Litwie jest taki porządek, aby dostać się na studia trzeba mieć złożone na poziomie państwowym matematykę i język litewski”.

Przyczyną tego że 21% Polaków na Litwie nie zdało egzaminu z języka litewskiego, jest to, że ten egzamin mamy na tym samym poziomie co szkoły litewskie, na tym samym poziomie co język ojczysty dla większości i mamy ten ujednolicony egzamin, a druga rzecz, że po prostu nauczanie tego języka i metodyka nauczania jeszcze woła o pomstę do nieba, dlatego, że nie mamy ani specjalnych podręczników, ani tak na dobre nikt nie szykuje nauczycieli dla szkół mniejszości narodowych pod tym kątem nauczania (…) to rzutuje na to, że rezultaty są gorsze. Natomiast z drugiej strony to da się nauczyć. Tylko trzeba przyłożyć trochę więcej starań i ci którzy decydują się na tą wzmożoną pracę to świetnie dają radę”.

Fakt, że egzamin z języka polskiego jest już w randze egzaminu państwowego to znaczy mamy dwa plusy. Liczy się do tej punktacji konkursowej, która jest liczona na uniwersytetach na Litwie, jak też nie potrzebujemy udowadniać w Polsce, że znamy język ojczysty, Polski. Co do wyników moich abiturientów, to cieszę się z tego, że z tych 28 najwyższych ocen setek na Wileńszczyźnie 14 należy do 28 promocji naszego Gimnazjum im. Jana Pawła II”.

Gościliśmy w „Studio Wilno”:

Adam Błaszkiewicz – uhonorowany przez prezydenta RL Gitanasa Nausėdę medalem Orderu Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina; dyrektor polskiego Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie, działacz społeczny zaangażowany m.in. w działalność harcerską i opiekę nad cmentarzem Rossa, zwycięzca plebiscytu „Polak Roku 2023”.

Prowadząca: Agata Antoniewicz

Realizator: Filip Kwiatkowski

Grzegorz Kiciński dyrektor generalny Fundacji Aniołów Miłosierdzia – Studio WILNO – 18.07.2024 r.

Grzegorz Kiciński opowiada o hospicjum założonym w Wilnie przez siostrę Michalę Rak. Fundacja działa dzięki darowiznom i wolontariuszom, organizując akcje charytatywne

Wszystko zaczęło się od tego prostego wyznania człowieka bezsilnego,
który powiedział to prosto w oczy Jezusa: „Ja jestem bezsilny, a ty jesteś wszystkim”.

„Dzisiaj spotykamy się w Hospicjum, ale też w dzień szczególny, urodzin siostry Michaeli i dzisiaj w
czasie eucharystii padło coś pięknego, to jest dzień, który dla nas także może być dniem narodzin.
Narodzin radości, narodzin tej całej przygody, bo bez siostry Michaeli nie wyobrażam, by ta przygoda się
wydarzyła. Pewnie Pan Bóg poradził by sobie z tym wszystkim, ale dał nam Michaelę, żebyśmy mogli
także spotykać się także jako przyjaciele przy tym stole nawet teraz rozmawiając. To jest dzieło. Zaczęło
się kiedyś wiele lat temu od urodzin małej dziewczynki. Na polu, w Lipianach, w Polsce, a teraz
spotykamy się w Wilnie w jedynym hospicjum na całą Litwę i rozmawiamy o wielkich dziełach Bożych. To
jest dla mnie olbrzymia łaska.”

„Wiele osób, które trafia do Hospicjum myśli sobie, że przychodzi tutaj, żeby być świadkiem końca, a jest
świadkiem początku. „

„Gościliśmy w „Studio Wilno”:

Grzegorz Kiciński – dyrektor generalny Fundacji Aniołów Miłosierdzia;
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Wojciech Piątek

Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Program Wschodni 11.05.24: Tomasz Szmydt – wierzchołek góry lodowej?

Tomasz Szmydt na konferencji białoruskiej agencji BiełTA

Polską wstrząsnęła informacja o ucieczce na Białoruś Tomasza Szmydta, sędzie Wyższego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Temat zdominował dzisiejszy PW.

Pawieł Łatuszka, rozmawiali Paweł Bobołowicz, Artur Żak


dr Michał Marek, prezes Centrum Badań nad Współczesnym Środowiskiem Bezpieczeństwa, rozmawiali Paweł Bobołowicz i Artur Żak


Artur Żak – widomości z Ukrainy, złośliwe komentarze.


W audycji wykorzystano fragmenty wywiadu z Tomaszem Szmydtem w Międzynarodowym Radiu Białoruś.


Audycję realizował Igor Toporowski, prowadził Wojciech Metody Jankowski.


Wspieraj Autora na Patronite


Wysłuchaj całej audycji już teraz!

 

Program wschodni 04.05.2024: Protesty w Gruzji. Głos z Litwy: Polska konieczna w procesie przyciągania Ukrainy do NATO

Žygimantas Pavilionis, litewski dyplomata, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu Republiki Litewskiej, były ambasador Litwy w Stanach Zjednoczonych i Meksyku, fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Konrad Zasztowt o trwających protestach w Gruzji. Žygimantas Pavilionis spadku Konstytucji 3 Maja i o roli Polski w regionie.

Žygimantas Pavilionis, litewski dyplomata, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu Republiki Litewskiej, były ambasador Litwy w Stanach Zjednoczonych i Meksyku.

Dzisiaj musimy po prostu ukończyć misję. Musimy wprowadzić Ukraińców, a także nawet Białorusinów do naszego europejskiego domu. To właśnie robił Zygmunt August. To właśnie robi ten Zygmunt razem z moimi polskimi braćmi i siostrami. Robimy to od czasów Kwaśniewskiego i świętej pamięci Kaczyńskiego. I to jest właśnie strategiczne partnerstwo z Polską.


Dr Konrad Zasztowt, Wydział Orientalistyczny Uniwersytetu Lwowskiego, o sytuacji w Gruzji:

Tworzy to społeczeństwo obywatelskie, które można powiedzieć, że bardzo wnikliwie patrzy na ręce rządzącej partii Gruzińskie Marzenie. Można powiedzieć, że nawet w porównaniu z rządami poprzedniej partii tej partii. Micheila Saakaszwilego robiła to dwa razy do roku. To społeczeństwo obywatelskie nawet się rozwinęło pod rządami tej partii, która jednak zawsze miała ten, że tak powiem, grzech pierworodny, jakim była osoba założyciela partii, czyli rosyjskiego oligarchy Gruzina, ale który mieszkał wiele lat w Rosji. Tam robił karierę. Który był zawsze podejrzany raz o prorosyjskie jakieś kontakty, dwa o tendencje autorytarne, czyli o próbę stworzenia właśnie takiego systemu jednego człowieka, w którym on pełni główną rolę w państwie. No i od lutego 2002 roku rzeczywiście ta retoryka partii rządzącej Gruzińskiego Marzenia coraz bardziej są w stronę krytyki Zachodu, krytyki Unii Europejskiej i krytyki również tych organizacji pozarządowych, które no właśnie głównie finansowane są ze środków zagranicznych.

 


Jerzy Rulko, wiceprezes Katolickiego Uniwersytetu III Wieku we Lwowie o obchodach rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, relacja Artura Żaka


Audycję realizował Igor Toporowski, prowadził Wojciech Metody Jankowski.


Wspieraj Autora na Patronite


Wysłuchaj całej audycji już teraz!

 

Program Wschodni 27.04.24: Wiatr od wschodu w Gagauzji

Guttorm Flatabø from Sogndal, Norway, CC BY 2.0 , za pośrednictwem Wikimedia Commons

Expose Sikorskiego. Gagauzja. Wizyta Rishiego Sunaka w Polsce. Amerykanie w końcu przegłosowali pomoc Ukrainie.

Dr Piotr Oleksy (Uniwersytet Adama Mickiewicza, Instytut Europy Środkowej w Lublinie) o promoskiewskich gestach Gagauzji Ambasador.


Ambasador Jacek Kluczkowski o expose Radosława Sikorskiego.

Całość wywiadu:

Rozmawiał Paweł Bobołowicz i Artur Żak.


Dr Jason Smart skomentował decyzję Izby Reprezentantów o przyznanej pomocy Ukrainie.

Całość wywiadu:

Rozmawiał Piotr Mateusz Bobołowicz


George Byczyński (red. nacz. portalu BritishPoles.uk) skomentował wizytę Rishiego Sunaka.

Całość wywiadu:

Rozmawiał Piotr Mateusz Bobołowicz.


Olga Siemaszko przedstawiła wiadomości białoruskie.


Artur Żak – wiadomości z Ukrainy.


Audycję realizował Filip Kwiatkowski, prowadził Wojciech Jankowski.


Wspieraj Autora na Patronite


Wysłuchaj całej audycji już teraz!

 

Program wschodni 20.04.24: Rosjanie wychodzą z Górskiego Karabachu. Protesty w Gruzji

• Na zdjęciu: Kościół Świętego Jana Chrzciciela. Klasztor Gandzasar. Górski Karabach, autor: Marcin Konsek, CC-BY-SA 4.0, Wikimedia Commons:

Na zdjęciu: Kościół Świętego Jana Chrzciciela. Klasztor Gandzasar. Górski Karabach, autor: Marcin Konsek, CC-BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

PW skupił się na Kaukazie, w Gruzji weszło „prawo o agentach”, jednocześnie kończy się ostatni rozdział Górskiego Karabachu.

Dr Konrad Zasztowt, Wydział Orientalistyczny UW, skomentował wycofanie rosyjskiego kontyngentu wojskowego z Górskiego Karabachu:

Formalnie Rosjanie mogli tam jeszcze pozostać do przyszłego, do przyszłego roku, bo zgodnie z tym porozumieniem, które zakończyło drugą wojnę o Górski Karabach w 2020 roku, rosyjski kontyngent mógł tam pozostać na pięć lat, do momentu, kiedy obie strony, czyli Armenia, Azerbejdżan, mogłyby się zgodzić na przedłużenie jego tam obecności bądź nie. Ale oczywiście w sytuacji, kiedy na jesieni, we wrześniu zeszłego roku. Azerbejdżan przeprowadził kolejną operację wojskową, w rezultacie której zajął stolicę Górskiego Karabachu. W rezultacie wszyscy Ormianie ponad sto tysięcy Ormian, którzy zamieszkiwali ten region, wyjechali. No to obecność tego kontyngentu rosyjskiego, tych tak zwanych sił pokojowych straciła sens, bo oni głównie po to tam byli, żeby chronić właśnie tą cywilną ludność ormiański. Stąd też tu jest ten główny. No i główny zarzut ze strony Armenii pod adresem Rosji także. Rosjanie czy ci rosyjscy żołnierze nie obronili jej. Wygląda na to, że sami Rosjanie uznali, że ta sytuacja jest absurdalna. Siły pokojowe w regionie, gdzie już pozostaje tylko jedna strona, czyli Azerbejdżan. A Ormianie? Ormian już tam nie ma.


Ambasador Batu Kutelia, pracownik naukowy Foreign Policy Research Institute, były ambasador w USA, były szef Służby Wywiadu Zagranicznego Gruzji, członek zarządu Atlantic Council of Georgia oraz profesor na Uniwersytecie Alte w Tbilisi i Webster University. W rozmowie z Piotrem Mateuszem Bobołowiczem opowiedział on o zawłaszczeniu państwa według rosyjskiego wzorca, które odbywa się aktualnie w Gruzji pod rządami oligarchicznych elit podległych Iwaniszwilemu. Całość rozmowy jest dostępna tutaj:


Olga Siemaszko przedstawiła wiadomości białoruskie.


Audycję realizował Filip Kwiatkowski, prowadził Wojciech Jankowski.


Wspieraj Autora na Patronite


Wysłuchaj całej audycji już teraz!

 

Program wschodni 13.04.24: Łukaszenka w Moskwie. Benzyna w górę. Amerykanie nie eskalują

Spotkaniu Putina i Łukaszenki. Honczar uderzeniach w infrastrukturę rosyjską a cenią benzyny. Budzisz o Rosji i Ukrainie.

Marek Budzisz, Strategy and Future, między innymi o amerykańskiej koncepcjo dotyczącej wojny na Ukrainie:

Stany Zjednoczone nadal realizują tak zwaną doktrynę, która w największym skrócie rzecz ujmując sprowadza się do tego, ażeby unikać działań mających charakter potencjalnie skazujący. I w tym sensie te ataki na rosyjską infrastrukturę przetwórstwa ropy naftowej. One są potencjalnie eskaluje. To dlatego, że spada podaż na rosyjskim rynku. Rosja już wystąpiła do Kazachstanu o sprzedaż benzyny w ramach takiego planu budowy zapasów. Więc w tym sensie ten element wpływu na ceny światowe on jest dość ograniczony, Ale zapewne jest, bo tu też liczą się emocje, te emocje traderów, przede wszystkim tych, którzy kupują i sprzedają na rynkach kontraktów terminowych partie paliwa. I te emocje, jeśli osiągną taki poziom zaniepokojenia, iż sytuacja w świecie zmierza w złym kierunku, to niezależnie od tego, czy rzeczywiście te ataki powodują takie zmiany, no już sam ten stan nastrojów może spowodować wzrost cen giełdowych, a wzrost cen giełdowych jest impulsem dla producentów na lokalnych rynkach, ażeby też myśleć o podniesieniu cen realizacji swojej produkcji. Ponadto tematem rozmowy były m. in: demografia ukraińska, ewentualny atak rosyjski na Charków, wizyta Siergieja Ławrowa w Rosji, przewidywany pobór na Ukrainie.


Mychajło Honczar, redaktor naczelny „Bezpieczeństwa czarnomorskiego”, prezes Centrum Globalistyki „Strategia XXI” w rozmowie z Pawłem Bobołowiczem m. in. o braku zależności między ceną światową benzyny a atakami ukraińskimi na rosyjską infrastrukturę Całość rozmowy tutaj:

 


Artur Żak o spotkaniu Władimira Putina i Aleksandra Łukaszenki:

Faktycznie się zebrało dwóch starszych panów i przez dwa dni o czymś rozmawiali. A oto o czym rozmawiali. Ja się opieram na komunikatach oficjalnych zarówno Kremla, jak i kancelarii Łuku Łukaszenki. Rozmawiali oczywiście na temat wojny na Ukrainie. Obaj satrapowie doszli do wniosku, że jak najbardziej są za pokojem, jak najbardziej są za rozmowami pokojowymi, oczywiście na zasadach rosyjskich. Putin po raz kolejny zaczął opowiastkę o tym, że to nie Rosja rozpoczęła tę wojnę, a to Ukraina, czy też NATO.


Audycję realizował Jan Jagodziński, prowadził Wojciech Jankowski.


Wspieraj Autora na Patronite


Wysłuchaj całej audycji już teraz!