Jako ekspert w dziedzinie konserwacji zabytków, prof. Lewicki podjął szereg działań mających na celu wpisanie wielu ważnych obiektów na listę zabytków, co zapewniło im nie tylko ochronę prawną, ale i możliwość zachowania dla przyszłych pokoleń.
W jego kadencji na listę zabytków wpisano szereg niezwykle cennych obiektów, które stanowią istotną część polskiego dziedzictwa. Zapraszam do wysłuchania rozmowy z profesorem Jakubem Lewickim.
Tomasz Wybranowski
Tutaj do wysłuchania rozmowa z profesorem Jakubem A. Lewickim:
Do najważniejszych zabytków, które trafiły na listę za kadencji prof. Jakuba Lewickiego, należą m.in.:
- Dworzec Centralny im. Stanisława Moniuszki w Warszawie (wpisany 25 lipca 2019 r.) – jedno z najważniejszych dzieł polskiej architektury modernistycznej, które stało się symbolem Warszawy. Wpisanie Dworca Centralnego do rejestru zabytków miało na celu nie tylko ochronę budynku, ale także umożliwienie jego odpowiedniej konserwacji i dalszego użytkowania.
- Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Warszawie (wpisany 14 grudnia 2020 r.) – obiekt o dużym znaczeniu historycznym i architektonicznym, który przeżył wiele zmian w historii stolicy. Jego ochrona była niezbędna, aby zachować wartości kulturowe związane z tym miejscem.
- Budynek frontowy hali warsztatów dawnego Zakładu Mechanicznego „Ursus” w Warszawie (wpisany 30 października 2019 r.) – fabryka, która była ważnym ośrodkiem przemysłowym XX wieku, stanowiącym świadectwo rozwoju przemysłowego Warszawy.
- Wojskowa Administracja Koszar Twierdzy Modlin (wpisana 18 maja 2021 r.) – zespół fortyfikacji i obiektów infrastruktury technicznej, który stanowił istotny element militarny w historii Polski, zwłaszcza w okresie II wojny światowej.
- Dom modlitwy i dawny Dwór Cadyka w Górze Kalwarii (wpisany 22 czerwca 2021 r.) – niezwykle ważny zabytek żydowskiego dziedzictwa, który dokumentuje historię tej społeczności na Mazowszu.
- Ponadto, w ramach swoich działań, prof. Lewicki kierował licznymi kontrolami stanu zabytków, takimi jak Most Poniatowskiego w Warszawie czy Łazienki Królewskie, w celu oceny ich kondycji i zapewnienia odpowiednich działań konserwatorskich.
Jako wojewódzki konserwator, prof. Lewicki nie ograniczał się tylko do ochrony tradycyjnych zabytków architektury. Jego kadencja była również czasem istotnych innowacji, takich jak utworzenie stanowiska do spraw dziedzictwa żydowskiego w Urzędzie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Było to pionierskie rozwiązanie w Polsce, mające na celu szczególną ochronę zabytków związanych z historią Żydów w Polsce.
Jego działania w zakresie ochrony dziedzictwa żydowskiego, takie jak objęcie ochroną Domu modlitwy w Górze Kalwarii, miały na celu nie tylko ochronę obiektów, ale i podkreślenie ich historycznego znaczenia.
Jednak nie wszystkie zabytki w Polsce mają szczęście, by zostać uratowane. W Krotoszynie, w wyniku sądowych decyzji i zaniedbań administracyjnych, zabytki tracą swoje historyczne walory. Przykłady takie jak gubienie zabytkowości w sprawach sądowych pokazują, jak łatwo można utracić część naszej historii, której wartość często zanika na skutek niewłaściwej interpretacji prawa czy niewłaściwego zarządzania.
To smutne, ale bardzo wymowne, jak w Polsce niektóre zabytki mogą zostać pozbawione ochrony, mimo swojej nieocenionej wartości historycznej i kulturowej. – mówi profesor Jakub Lewicki.
Prof. Jakub Lewicki, mimo że nie pełni już funkcji wojewódzkiego konserwatora, pozostaje symbolem walki o polskie dziedzictwo i przypomnieniem, że bez stałej ochrony nasze zabytki mogą łatwo zostać zapomniane lub zniszczone.
