Korespondent Radia Wnet w Libanie o kryzysie politycznym, gospodarczym i społecznym w tym kraju.
Kazimierz Gajowy przedstawia, jak kończy się dla Libanu rok 2021. Potrzeba było 9 miesięcy, żeby 10 września powołać rząd. Dotąd nie doszło do spotkania premiera ze swymi ministrami.
Państwo jest upadłe. Były prezydent Michel Aoun wzywał do okrągłego stołu.
Zostało to potraktowane przez Libańczyków z uśmiechem, bo to nie jest nic nowego.
Na 15 maja 2022 r. planowane są nowe wybory. Jak wskazuje Gajowy, prawo głosu będą mieli młodzi, którzy brali udział w ostatniej pokojowej rewolucji. W Libanie prawo głosu przysługuje osobom, które ukończyły 21 lat. Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego dodaje, że sytuacja gospodarcza jest tragiczna. Krajowi grozi głód.
Spadamy w przepaść głodu i braku wszystkiego.
Nasz korespondent wskazuje, że praktycznie o wszystkim w Libanie decyduje dzisiaj Hezbollah.
Kazimierz Gajowy o izraelskim ostrzale, deklaracji Hasan Nasrallaha i o libańskim kryzysie energetycznym.
Kilka samolotów izraelskich przeleciało na bardzo niskim pułapie.
Kazimierz Gajowy mówi, że Izraelczycy wystrzeliwali nad terytorium libańskim rakiety w stronę Damaszku. Wyjaśnia, że jest to skutkiem oświadczenia przywódcy Hasana Nasrallaha. Stwierdził on butnie, iż Liban będzie mieć paliwo.
To paliwo już wypływa z portów w Iranie, pomimo embarga.
Hezbollah ogłosił, że płynące z Iranu tankowce z ropą będzie traktować jak część libańskiego terytorium. Głosu nie zabrał prezydent Libanu Michel Aoun.
Szef Hezbollahu mówi jak przywódca, jak prezydent i premier w jednej osobie, decydując za wszystkich Libańczyków, co ma się dziać w Libanie.
Dziennikarz wyjaśnia, że ludzie nie mają paliwa. Wstrzymane są też dostawy prądu.
O ile jeszcze funkcjonują szpitale na swoich agregatorach, to w przyszłym tygodniu może się zacząć katastrofa humanitarna.
Gospodarz „Studia Bejrut” mówi, że śledztwo ws. wybuchu jest w fazie rozwojowej. Komentuje reakcję Hezbollahu na działania prokuratury. Opisuje trudną sytuację humanitarną Libanu.
Kazimierz Gajowy komentuje postawienie przez prokuraturę zarzutów byłemu premierowi Libanu oraz 3 członkom jego rządu w związku z sierpniowym wybuchem w bejruckim porcie:
Do wczoraj nie wiedzieliśmy nic na temat .Teraz sytuacja staje się ciekawa i rozwojowa.
Gospodarz „Studia Bejrut” przypomina słowa szefa libańskiego rządu, który w sierpniu zapowiadał, że okoliczności wybuchu zostaną wyjaśnione w ciągu kilku dni.
Akt oskarżenia za bardzo nie interesuje Libańczyków, ponieważ politycy są podejrzani jedynie o zaniedbania. Ludzie wszem i wobec o nich wiedzą, oczekują jednak ustalenia bezpośredniej przyczyny wybuchu.
Do tej pory nikt nie przesłuchał pracujących w pobliżu portowego składu saletry spawaczy. Rozmówca Jaśminy Nowak zwraca również uwagę, że odnaleziono kapitana statku pod gruzińską banderą, zakotwiczonego w pobliżu miejsca wybuchu. Właścicielem statku ma być z kolei obywatel Cypru. a nie Rosjanin, jak myślano do tej pory.
Kazimierz Gajowy relacjonuje też, że Hezbollah potępił oskarżenie byłego libańskiego premiera:
Wzywamy sędziego śledczego, by ponownie przeanalizował swoje podejście do sprawy, i podjął środki gwarantujące prawdę w oparciu o ujednolicone kryteria, z daleka od upolitycznienia sprawy – czytamy w oświadczeniu organizacji.
W Libanie istnieje groźba masowego głodu, gdyż zniszczenia w porcie praktycznie uniemożliwiają import. Sytuację pogarsza stały spadek kursu libańskiej waluty.
Na szczęście kraj jest bogaty w warzywa i owoce, które dojrzewają nawet w zimie, więc z głodu nie umrzemy.
W Bejrucie może również dojść do zamknięcia części przedstawicielstw dyplomatycznych. Jednak jak mówi Kazimierz Gajowy, do niektórych dzielnic stolicy Libanu wraca życie, dzięki pracom naprawczym, mocno wspieranych przez Fundację Fenicja.
Na południu Libanu doszło do eksplozji. Podejrzewa się, że związek z tym może mieć Hezbollah.
Kazimierz Gajowy mówi o wybuchu do jakiego doszło we wtorkowe popołudnie na południu Libanu. Przypomina słowa prezydenta Michela Aouna, która na pytanie dokąd zmierza Liban, odpowiedział, że do piekła:
Były to prorocze słowa, bo znowu mamy piekło, znowu mamy dym.
Filmy z mediów społecznościowych pokazują siłę eksplozji, a pod jednym z filmów możemy przeczytać, że wybuch był słyszalny nawet w północnej części Izraela. Jak podaje portal wnp.pl powołując się na telewizję Al-Dżadid, budynek, w którym doszło do wybuchu, miał być składem broni Hezbollahu.
المعلومات المتداولة تتحدث ان الانفجار كبير، وحصل في منزل تابع لحزب الله او يستخدمه الحزب لتخزين اسلحة. الحزب فرض طوقا امنيا. اضرار مادية كبيرة. لا معلومات حتى الساعة عن عدد الاصابات. واسئلة كبيرة تطرح حول الحادث. pic.twitter.com/t54nFQXlDa
Kazimierz Gajowy i Maja Outayek o sprzątaniu Bejrutu, pomocy dla jego mieszkańców, wizycie Emmanuela Macrona w Libanie i tym, co muszą zrobić protestujący.
Kazimierz Gajowy pyta się Maja Outayek, o sytuację w Bejrucie. Rozpoczęło się sprzątanie w mieście. Podkreśla, że Bejrut nigdy czegoś takiego dotąd nie doświadczył. Odnosi się do wizyty prezydenta Francji w Libanie.
Były premier Sad al-Hariri prosił prezydenta Francji by nie przekazywał żadnej pomocy instytucjom rządowym.
Emmanuel Macron odpowiedział, że nie przekaże im nic. Kazimierz Gajowy stwierdza, że tragedia Bejrutu to „okazja do rozbudzenia sumienia”, podkreślając, że czas by kraje takie jak Liban przestały być areną wojen. Zauważa, że zaszła zmiana w podejściu protestujących przeciwko rządzącym:
Ludzie przestali nazywać prezydenta prezydentem, […] mówią pan Aoun.
Prowadzący Studio Bejrut podkreśla, że Libanowi potrzebny jest „nowy ruch, który musi wciąć sprawy w swoje ręce”. Nie wystarczy bowiem odsunąć tych, którzy są u władzy, ale trzeba mieć też kogoś na ich miejsce. Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego zachęca do wpłat na konto Fundacji Fenicja, niosącej pomoc Libańczykom. Wskazuje na osobę św. Szarbela, która łączy ludzi ponad podziałami religijnymi.
Kazimierz Gajowy i Paweł Rakowski o kolorowej młodzieży libańskiej, kojarzącej się z LGBT, wymienianym jako kandydat na premiera Mohammedzie Safadim i rabunku cukierni w Trypolisie.
Kazimierz Gajowy o spodziewanym ogłoszeniu przez prezydenta Libanu desygnacji nowego premiera, którym jak mówi może zostać obecny minister finansów Mohammad Safadi [minister ogłosił w niedzielę wycofanie swojej kandydatury-przyp.red]. Stwierdza, że Safadi „nie ma czystego sumienia”. Posiada on na wybrzeżu hotele, restauracje i porty. Wybrany został nowy szef związku zawodowego adwokatów. Prawnicy „zademonstrowali publicznie poparcie dla władz, szczególnie dla prezydenta Aouna”, co nie podoba się redaktorowi „Studia Bejrut” w kontekście trójpodziału władzy.
Rakowski dodaje, że w Trypolisie skąd pochodzi Safadi, „zrabowano cukiernię” przy okazji protestów. Pozytywnym akcentem jest widok libańskich flag na ulicach, które pokazują, że „w końcu mieszkańcy tego miasta czują się w Libanie”.
Gajowy przytacza historię jaka spotkała go i ks. Józefa. Jak mówi kapłan, ostatniej nocy w restauracji była obecna „grupa młodzieży kolorowa, półroznegliżowana”. Opisuje je jako „nocne włóczęgi, które się po ulicach Libanu błąkają”. Skojarzyli mu się oni ze „sprawą LGBT”. Jak komentuje Rakowski:
Pojawiają się różne środowiska, które pod rewolucję chcą się podczepić.
Gajowy stwierdza, że była to grupa o koedukacyjnym składzie w wieku 16-17 lat, a w ich zachowaniu było „więcej teatru niż rzeczywistości”.
Kazimierz Gajowy i Paweł Rakowski o nowych protestach w Libanie i problemach z tym związanych oraz postulacie wprowadzenia w Libanie państwa świeckiego.
Kazimierz Gajowy i Paweł Rakowski opowiadają o sytuacji w Libanie, gdzie prezydent Libanu Michel Aoun zobowiązał się do stworzenia rządu ekspertów, mającego zastąpić gabinet Saada Haririego. Przypominamy, że ten rząd podał się do dymisji we wtorek wskutek wielkich demonstracji. Wobec czego protestujący zakończyli manifestacje i złożyli barykady. Wszakże nie na długo. Jak zauważa Gajowy, na wiecu poparcia dla prezydenta Aouna, jego zięć wypowiedział słowa, które rozjuszyły niedawnych demonstrantów:
Dżubran Bassil powiedział w którymś momencie bardzo głupie zdanie: „wiecie, kto budował barykady-warchoły”.
W niedzielną noc zostały na nowo zamontowane na libańskich ulicach, w tych samych miejscach, co wcześniej. Banki otwarte na jeden dzień, znów są zamknięte, co jest uciążliwe nie tylko dla klientów prywatnych, ale też dla zakładów pracy. Zawieszona została amerykańska pomoc dla libańskiego wojska.
Pewnej grupie młodzieży zaświtał pomysł na państwo świeckie.
Nasi rozmówcy ponadto mówią o utopijnej wizji części chrześcijan w Libanie. Chcą państwa świeckiego. Obecnie Liban to tzw. demokracja wyznaniowa, gdzie „wszystkie mniejszości muszą się dogadać”. Stanowiska państwowe i miejsca w parlamencie są podzielone tak, by zachowana była równowaga między głównymi grupami religijnymi kraju. Odejście od tego systemu na rzecz nieograniczonej demokracji oznaczałoby, jak zauważa Rakowski, że „będziemy mieli odwzorowanie Islamskiej Republiki Iranu”. Tego ostatniego pragnie kierowany przez Hassana Nasrallaha Hezbollah. Z tezą swego przedmówcy zgadza się Kazimierz Gajowy, stwierdzając, że postulat świeckiej demokracji jest „czymś absolutnie nieprzemyślanym” i wynikiem zapatrzenia demonstrantów w Europę, w której Liban jednakże nie leży.
Kazimierz Gajowy i Paweł Rakowski o sukcesie protestów w Libanie, innych żądaniach protestujących, które czekają na spełnienie i symbolicznym końcu długiego trwania skutków libańskiej wojny domowej.
Kazimierz Gajowy i Paweł Rakowski opowiadają o ustąpieniu władz Libanu wobec tysięcy demonstrantów. Premier złożył na ręce prezydenta dymisję w imieniu swoim i całego swego rządu. Barykady na ulicach powoli są usuwane. Nie wiadomo, komu prezydent Michel Aoun powierzy misję tworzenia nowego rządu. Może nawet wyznaczyć ustępującego szefa Rady Ministrów Sada al-Haririego, ale wydaje się to mało prawdopodobne. Dotychczas prezydent nie chciał pozwolić, aby jego zięć Dżubran Bassil, stracił miejsce w rządzie.
Ocenia się, że 800 mld $ ukradli rządzący.
Kolejnym postulatem demonstrujących, który czeka na spełnienie, jest to, „żeby nie było gigant-rządu”, lecz aby nowo powołany rząd składał z niezbyt dużej ilości ministrów (nie 45 jak obecnie) i żeby byli nimi nieskompromitowani specjaliści. Jak komentuje Gajowy:
Mamy do czynienia z realnym końcem wojny domowej.
Po prawie trzydziestu latach od zakończenia wojny w Libanie znikają dawne podziały między Libańczykami, którzy stają się jednym narodem. Rakowski dodaje, że „na pewno przejdzie do historii”. Określa sukces protestujących jako „rewolucję bez rewolucji” -jest to „rewolucja bez liderów i bez konkretów. Zwraca przy tym uwagę, że sytuacja nie jest aż tak różowa- w sklepach niektóre produkty podrożały aż o połowę.
