Trwa Wielka Wyprawa Radia Wnet – kolejnym przystankiem jest Karpacz. Gościem „Poranka Wnet”, prosto z miasta, które gości Forum Ekonomiczne 2021, jest Jerzy Kwieciński – były minister finansów, inwestycji i rozwoju, były prezes PGNiG, wiceprezes Pekao SA, który przedstawia największe zagrożenia dla polskiej gospodarki. Jednym z nich jest wzrastająca inflacja.
Wyzwaniem jest inflacja – raczej się nie zapowiada na jej szybki spadek. Może się ona do przyszłego roku ustabilizować na dość wysokim poziomie. W tym momencie wynosi ona około 5%.
Były minister finansów zaznacza, że inflacja na pewnym, stabilnym i nieprzesadnie wysokim poziomie może mieć pozytywny wpływ na gospodarkę – w przypadku sytuacji bieżącej jest to jednak czynnik alarmujący.
Dla gospodarki jest dobrze, kiedy jest pewien poziom inflacji, ale inflacji niedużej. Wynik powyżej 5% jest jednak – jak na kraj rozwinięty – wysoki.
Spadająca wartość pieniądza jest problemem dla społeczeństwa, banków oraz całej gospodarki. Problemem przy tym są utrzymujące się niskie stopy procentowe. Jerzy Kwieciński wspomina również o konsekwencjach społecznych.
Duża inflacja przy bardzo niskich stopach procentowych – a stopa główna referencyjna to 0,1%, najniższa w odrodzonej Polsce – powoduje, że ludzie, którzy trzymają pieniądze na lokatach lub depozytach nic nie zarabiają.
Gość „Poranka Wnet” zaznacza jednak, że kondycja polskich banków nie należy do najgorszych, wypadając dobrze w rankingach tzw. „stress testów” – rankingów bezpieczeństwa. Wiceprezes Pekao SA dodaje, że największy problem polskiej bankowości to nies
Wśród banków najwyżej notowanych znalazły się banki polskie – Pekao SA jest na 2 miejscu, PKO BP jest na miejscu 5. (…) My mamy pewien problem z wysoką płynnością w sektorze bankowym – społeczeństwo dobrze zarabia, a pieniądze są wpłacane na nasze konta. Na tego typu operacjach my jako bank nie zarabiamy, z uwagi na niskie stopy procentowe. Jednym z rozwiązań są inwestycje – większa ilość środków powinna być inwestowana w gospodarkę.
Sławomir Grzyb o błędnej polityce władz wobec gastronomii: niesłusznym zamknięciu, wymogu kas fiskalnym on-line i braku pomocy dla części lokali.
Sławomir Grzyb stwierdza, że słowa podsekretarza stanu w MSZ Marcina Przydacza na temat Białorusi można odnieść do sytuacji w polskiej gastronomii:
Niestabilne państwo, źle zarządzane – to właśnie gastronomia polska potraktowana przez rząd.
Oznajmia, iż głos branży gastronomicznej w czasie pandemii koronawirusa nie jest wysłuchiwany przez rządżacych. Przykładem są kasy fiskalne on-line, które restauratorzy muszą wprowadzić do 31 grudnia, mimo, że ich lokale są zamknięte. Tymczasem prawnicy i fryzjerzy mają na to pół roku więcej. Na uwagi przedsiębiorców minister finansów miał odpowiedzieć, że
Jak ktoś ma problem, to niech napisze do Urzędu Skarbowego.
Koordynator Sztabu Kryzysowego Gastronomii Polskiej zaznacza, że nie chodzi o blokowanie wprowadzenia kas fiskalnych on-line, tylko o nie robienie tego w czasie, gdy branża upada wobec odgórnego zamknięcia. Podkreśla, że restauracje i bary służą za chłopca do bicia. Mimo ich zamknięcia transmisja koronawirusa nie tylko się nie zmniejszyła, ale wręcz zachorowań jest więcej.
Gastronomia w chwili obecnej upada. Potrzebujemy wsparcia gości i klientów.
Nasz gość wątpi, aby ta branża została otworzona po 17 stycznia. Sytuacja jest więc tragiczna. Wskazuje, że zamknięte zostały wszystkie lokale gastronomiczne, niezależnie od tego, jak mają sklasyfikowaną działalność gospodarczą:
W rozporządzeniu nie ma PKD, a pomoc idzie według PKD.
Sławomir Grzyb mówi, że pisane są petycje w sprawie pomocy dla firm, które mimo zamknięcia decyzją rządu, nie łapią się na rządowe odszkodowania. Zachęca, żeby poprzeć gastronomię na stronie: https://manifestgastro.pl/.
Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm, 87.8 FM w Warszawie, 95.2 FM w Krakowie i 96,8 FM we Wrocławiu. Zaprasza Łukasz Jankowski.
Goście „Popołudnia WNET”:
dr Tomasz Rzymkowski – poseł PiS;
Andrzej Kohut – ekspert Klubu Jagiellońskiego ds. amerykańskich;
Jerzy Kwieciński – prezes Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa;
Alfred Bujara – przewodniczący Sekretariatu Krajowego Handlu, Banków i Ubezpieczeń NSZZ „Solidarność”
Prowadzący: Łukasz Jankowski
Wydawca: Jan Olendzki
Realizator: Marcin Głos
Rzymkowski Tomasz. fot. Kondrat Tomasz
Dr Tomasz Rzymkowski odnosi się do lewicowej nowomowy, którą nazywa oderwanym od rzeczywistości bełkotem. „Aby rozpocząć rewolucję społeczną trzeba zacząć od języka” – wyjaśnia. Zamiast „kobieta” mówi się więc na skrajnej lewicy „osoba z macicą”. Innym przykładem jest próba normalizacji aborcji. Dodaje, że „celem tej rewolucji jest stworzenie człowieka zniewolonego, zakłamanego”. Proces ten wspierają wielkie korporacje. Nasz gość wyjaśnia, że pragną one zarabiać tu i teraz. Pomoże im w tym stworzenie człowieka hedonistycznego, uzależnionego od nieustannej konsumpcji. Protesty w sprawie pracowników polskiego Amazona to, jak sądzi, teatrzyk polityczny na użytek elektoratu. Poseł PiS podkreśla, że narracja lewicowa jest oderwanym od rzeczywistości graniem na emocjach.
„To jest ten sam mechanizm, który proponowała w 1917 r. rewolucja bolszewicka”- dodaje dr Rzymkowski. Bolszewicy rozwijali wizję nowego, lepszego świata po obaleniu cara. Skończyło się biedą, terrorem i niewolą. Odnosząc się do Strajku Kobiet zauważa, że w Kutnie na jego protestach było więcej funkcjonariuszy policji niż samych uczestników.
Polityk odnosi się do sytuacji wewnątrz Zjednoczonej Prawicy. Nie sądzi, aby był problem w ratyfikacji przez polski Sejm unijnego porozumienia. Wyłamywanie Solidarnej Polski ocenia jako niezręczne. Przypomina, że umowa koalicyjna przewiduje konieczność wspólnego glosowania, nie tylko wspólnego zasiadania w rządzie.
Joe Biden i Donald Trump / Fot. Gage Skidmore, Wikimedia Commons
Andrzej Kohut wskazuje, że nadzieje prezydenta Donalda Trumpa na podważenie wyniku wyborów prezydenckich są coraz bardziej wątłe. Do Sądu Najwyższego Teksas zgłosił wniosek o unieważnienie wyborów w czterech stanach. Zdominowany przez nominatów republikańskich SN oddalił wniosek bez rozpatrywania. Ekspert Klubu Jagiellońskiego ds. amerykańskich wskazuje, że nazywanie Joego Bidena prezydentem-elektem było uzasadnione już po podliczeniu głosów. Oficjalne gratulacje złożyli zwycięskiemu Demokracie prezydent Polski Andrzej Duda i prezydent Rosji Władimir Putin.
Rozmówca Łukasza Jankowskiego sądzi, że Trump będzie podtrzymywał narrację o ukradzionych wyborach także po 20 stycznia, gdyż pozwoli mu to zmobilizować wyborców. Były już wówczas prezydent będzie karmił swych wyborców narracją o walce dobra ze złem. Wskazuje, że na początku wielu Republikanów nabierało wody w usta, ale z czasem coraz więcej działaczy republikańskich podejmuje wersję o sfałszowaniu wyborów.
Jerzy Kwieciński
Jerzy Kwieciński ocenia, że ostatnie negocjacje unijne są najtrudniejszymi jakie pamięta. Ścieżka prowadząca do porozumienia była wyboista na gruncie politycznym i prawnym. Przypomina, że już dwa lata temu ostrzegał, iż porozumienia ws. budżetu nie będzie łatwe. Wydawało się, że lipcu udało się je wynegocjować. Okazało się ono jednak kruche. Postanowiono bowiem połączyć wydawanie pieniędzy z praworządnością. Prezes Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa wskazuje, że unijna polityka spójności stanowi trzecią część wydatków unijnych. Grupie krajów płatników netto nadawała przed brexitem Wielka Brytania. Zdawało się, jak mówi, że teraz do porozumienia będą dążyć Niemcy.
„Polska jest liderem w wykorzystaniu funduszy europejskich. Jesteśmy stawiani jako wzór”- wskazuje dr Kwieciński. Wyjaśnia na ile obecne porozumienie wytrąca Komisji Europejskiej narzędzie do arbitralnego utrącania funduszy unijnych. Wskazuje, że wytyczne są traktowane przez KE jako wiążące. Komisja wydała komunikat, że będzie w pełni respektować konkluzje Rady Europejskiej.
Gość „Popołudnia WNET”, że tak dużego budżetu Unia Europejska nie miała. Polska dostanie z niego 70 mln zł. „Nawet opozycja przyznaje, że jest to duży sukces Polski”- podkreśla. Dodaje, że system wykorzystywania środków unijnych w Polsce dobrze działa.
Zauważa, że Fundusz Odbudowy jest czymś nowym, więc zarządzanie nim będzie trudniejsze niż np. środkami ze wspólnej polityki rolnej. Ocenia, że pieniądze powinny trafić do gospodarki na początku przyszłego roku, żeby Fundusz miał sens. Były wiceminister rozwoju przypomina przyjmowane przez rząd strategie w ramach których wykorzystywane były unijne środki. Wskazuje, że 40 proc. środków z Funduszu Spójności zarządzane było przez samorządy. „Potencjał do tego, żeby zrobić to sprawnie jest”- stwierdza. W 2015 r., jak mówi, Polsce groził przepadek części środków unijnych ze względu na politykę rządu PO-PSL, który zajmował się polityką, a nie zarządzaniem.
Alfred Bujara komentuje protest pracowników polskich magazynów Amazon. „Pracownicy upominają się przez związki zawodowe o swoje prawa”- zaznacza. Polscy pracownicy handlu chcą takich warunków jak mają ich koledzy po fachu na Zachodzie. Jak wskazuje przewodniczący Sekretariatu Krajowego Handlu, Banków i Ubezpieczeń NSZZ „Solidarność”, Amazon to potężna korporacja. Podkreśla potrzebę zachowania wolnej od handlu niedzieli „którą próbuje się nam zabrać”. Rozmówca Łukasza Jankowskiego wskazuje, że pierwsza niedziela handlowa była wielką klapą i nie była potrzebna. Informuje o możliwości podpisania petycji skierowanej do rządzących i pracodawców.
Nowe kontrakty dla polskich firm i wykorzystanie przez Ukrainę swego potencjału surowcowego. Jerzy Kwieciński o zawartej umowie na poszukiwanie gazu na lwowszczyźnie.
Właśnie podpisaliśmy bardzo ważną dla nas umowę która otwiera nowy etap współpracy pomiędzy PGNiG i naszym ukraińskim partnerem ERU, ale również nowy obszar naszej wspólnej działalności
Jerzy Kwieciński informuje, że zgodnie z umową zawartą przez PGNiG z Energy Resources of Ukraine, po ukraińskiej stronie granicy z RP rozpoczną się wspólne działania poszukiwawczo-wydobywcze.
Przypuszczamy, że ukraiński gaz ma te same właściwości, co polski.
Rozmówca Pawła Bobołowicza wskazuje na obopólne korzyści z rozpoczęcia przez PGNiG wydobycia gazu na Ukrainie. Polskie firmy będą miały kontrakty, a Ukraina wykorzysta swój potencjał surowcowy. Zaznacza jednak, że inwestycja jest na bardzo wstępnym etapie. Jak dodaje:
Te inwestycje są bardzo korzystne dla znajdującej się na początku transformacji Ukrainy. Możemy im sprzedać wiele pomysłów na modernizację gospodarki.
Gość Radia WNET mówi o postępującym uniezależnianiu się polskiej gospodarki od gazu z Rosji. Podpisany z Federacją Rosyjską tzw. kontrakt jamalski wygasa już w 2022 r. Tymczasem Ukraina musi się przygotować na zmniejszanie się przesyłu gazu przez jej terytorium. Jak zauważa Kwieciński
Jeśli nasze poszukiwanie okażą się sukcesem, oznacza to zmniejszenie potrzeb eksportowych Ukrainy.
Jerzy Kwieciński o gotowości Polski na spowolnienie gospodarcze, zmianach w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju i czemu je opuszcza.
Jerzy Kwieciński o tym, jak umowa na termomodernizację gmachu Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju wpisuje się w „działania na rzecz poprawy klimatu i zwiększenia efektywności energetycznej”. Mówi o zmianach w ministerstwie, które odtąd będzie funkcjonować pod nową nazwą, która nie jest jeszcze do końca znana, ale ma być związana z zarządzaniem unijnymi funduszami. Jak stwierdza minister niestety „odejdzie część związana z budownictwem i mieszkalnictwem”.
Program mieszkanie + działa. Unikamy pewnych miraży, nie da się zbudować mieszkania w ciągu jednego, dwóch lat.
Na pytanie, czemu odchodzi z ministerstwa mimo, że jego pracę pozytywnie ocenia nie tylko rząd, ale też i opozycja, stwierdza, iż „mało który z ministrów funkcjonuje dłużej niż jedną kadencję”, a w rządzie jest już długo, najpierw jako wiceminister, a potem minister.
Zastanawiamy się, czy to spowolnienie osiąga w Europie najwyższy dołek, czy będzie jeszcze większe.
Minister odnosi się do recesji w Europie Zach. Stwierdza, że „uruchomienie programów społecznych i prorozwojowych” w Polsce, sprzyja temu, by nasz kraj wyszedł z kryzysu obronną ręką. Obecnie jak mówi:
Polska rozwija się 3-4 razy szybciej aniżeli ta bogatsza część Unii Europejskiej.
Minister finansów, inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński podkreślił, że będą to największe wydatki i dochody od 1989 roku. Do końca września projekt budżetu na 2020 rok musi trafić do Sejmu.
W projekcie przyjętym wstępnie pod koniec sierpnia planowano dochody i wydatki w wysokości 429,5 mld zł, co oznaczało, że nie będzie deficytu. Natomiast deficyt sektora finansów publicznych (według metodologii unijnej) założono na poziomie 0,3 proc. PKB. Jak oświadczył szef rządu: Do tej pory dokonywaliśmy ostatnich korekt, tak, żeby generalnie utrzymać i równowagę budżetową w budżecie państwa i niewielki deficyt w sektorze finansów publicznych, tak jak to wskazywaliśmy miesiąc temu. Według ekonomistów jednak budżet w tej formie ma kilka słabych punktów oraz m.in. nie uwzględnia pewnych wydatków, które planuje partia rządząca.
W przyjętym przez rząd we wtorek, 24 września projekcie budżetu zarówno wpływy, jak i wydatki mają wynieść dokładnie 429,5 mld złotych, a zniesienie limitu 30-krotności składek ZUS nadal nie jest określone.
Projekt budżetu bez deficytu jednocześnie będzie zapewniał kontynuację programów społecznych, takich jak 500+ na pierwsze dziecko. „Te ulgi, które dajemy dla przedsiębiorców, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorców, może w krótkim okresie będą faktycznie powodowały mniejsze wpływy do budżetu, ale zakładamy, że w średnim i długim okresie one będą pozytywnie wpływały na rozwój kraju i tym samym również wpływy podatkowe do budżetu. Po prostu będziemy szybciej się rozwijać” – powiedział Jerzy Kwieciński.
Szczegóły projektu ustawy budżetowej na rok 2020:
dochody – 429,5 mld zł,
wydatki – 429,5 mld zł,
brak deficytu budżetu państwa – będzie to budżet zrównoważony,
deficyt sektora finansów publicznych (według metodologii unijnej) na poziomie 0,3 proc. PKB.
Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach od 16:00 do 18:00 na www.wnet.fm oraz na 87.8 FM w Warszawie, a także 95.2 FM w Krakowie. Więcej audycji: https://wnet.fm/ramowka/
Goście Popołudnie Wnet:
16:00 Jacek Ozdoba – radny m.st. Warszawa, Prawo i Sprawiedliwość;
16:30 Andrzej Potocki – dziennikarz tygodnia Sieci;
16:45 Arek Szcześniak – prezes stowarzyszenia „Stop Bankowemu Bezprawiu”;
17:05 Marek Zuber ekonomista i Marek Siudaj dziennikarz Gazety Bankowej;
17:35 Jerzy Kwieciński – minister inwestycji i rozwoju
Prowadzący: Łukasz Jankowski
Realizator: Dariusz Kąkol
Część pierwsza:
Jacek Ozdoba: jak wygląda polityka budżetowa Warszawy oraz realizacja obietnic Rafała Trzaskowskiego z kampanii wyborczej;
Część druga:
Andrzej Potocki: o zaletach śmigłowców Black Hawk, które rząd zamówił dla polskiej armii, ale zbyt małej liczby zamówionych maszyn;
Część trzecia:
Arkadiusz Szcześniak: o odpowiedzialności banków za kryzys z kredytami frankowymi oraz nieadekwatności rozwiązań zapisanych w prezydenckiej ustawie o pomocy części „frankowiczów”;
Część czwarta:
Marek Zuber i Marek Siudaj: Podsumowywali tego roczną edycję światowego forum ekonomiczne w Davos, znaczenia Brexitu dla polskiej gospodarce oraz czym są tzw. kredyty frankowe;
Część piąta:
Jerzy Kwieciński: jakie będą konsekwencje bezumownego wyjścia Wielkiej Brytanii z UE ale polskiej gospodarki oraz dla budżetu Unii Europejskiej, o współpracy z samorządami wojewódzkimi przy absorpcji środków unijnych oraz wizji wprowadzenia waluty euro w Polsce;
Liczymy, że nie dojdzie do uregulowanego wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Cały czas istnieje możliwość, że Anglia nie opuści wspólnoty – podkreślił minister Jerzy Kwieciński.
Na oficjalnej konferencji minister inwestycji i rozwoju odniósł się do wczorajszego głosowania w Izbie Gmin, w którym posłowie odrzucili umowę o wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej – Nie jesteśmy zadowoleni z faktu, że nie ma umowy z Wielką Brytanią. To wprowadza stan niepokoju w zakresie tego, co się będzie dalej działo. Obecnie nie można wykluczyć żadnego scenariusza, w tym tego, że społeczeństwo brytyjskie powróć do stanowiska, że warto pozostać w Unii Europejskiej – podkreślił minister Kwieciński.
Minister inwestycji wskazał na znaczne zagrożenia, jakie dla polskiej gospodarki może nieść niekontrolowane wyjście Anglii z UE – Wielka Brytania jest obecnie trzecim partnerem handlowym, której wysokość wyniosła 12 mld euro, do tego mamy bardzo dodatki bilans handlowy z Anglią, ale to oznacza, że wariant z niekontrolowanym wyjściem będzie dla nas dotkliwy. Uporządkowane wyjście, czy nawet pozostanie Wielkiej Brytanii w UE, to będzie dla nas lepsze wyjście, niż bezumowne opuszczenie wspólnoty.
Czekamy na propozycje ze strony Wielkiej Brytanii, no to, co rząd Teresy May będzie miał teraz do zaproponowania stronie unijnej (…) oczekuję, że Teresa May utrzyma rząd, ale ważne jest to, co teraz zaproponuje, bo od tego zależą działania naszego rządu – zaznaczył minister Jerzy Kwieciński.
Przedstawiciel rządu wskazał, na istotne trudności z utrzymaniem finansowania obecnej unijnej perspektyw budżetowej, jeżeli nie uda się wynegocjować wspólnego dokumentu – Bezumowne wyjście Wielkiej Brytanii z unii będzie miało bardzo złe skutki dla wspólnego budżetu, również dla funduszy strukturalnych, których Polska jest największym beneficjentem. (…) W wynegocjowanej umowie są zapisy o wpłacaniu przez Londyn środków do wspólnej kasy, aż do 2023 roku. W taki wariancie bylibyśmy pewni finansowania naszych programów unijnych. Wyjście chaotyczne, będzie skutkowało potrzebą znalezienia nowych środków, albo obcięcie wydatków.
Na budżet musza się zgodzić wszystkie państwa. To nie będą łatwe negocjacje. Nie zakładamy na wstępie, że zgłosimy weto – powiedział w czasie Dni Otwartych Funduszy Europejskich minister Kwieciński.
W czasie spotkania z dziennikarzami minister inwestycji i rozwoju komentował propozycję Komisji Europejskiej budżetu UE na lata 2021-27: Nowa propozycja powiązania już nie konkretne polityki spójności, ale różnych wydatków z zasadami praworządności, ma bardzo słabe podstawy prawne, szczególnie podstawy traktatowe. Tego typu powiązania mają słabe walory praktyczne do zastosowania. Dlatego, że nie zostały zaprezentowane żadne obiektywne wskaźniki, a opierania się na subiektywnej ocenie, nawet politycznej, będzie wypaczało większość polityk europejskie, jak polityka spójności.
W obecnej perspektywie mamy pewne powiązania środków, ze spełnienie pewnych wstępnych warunków prawnych. Jeśli nie spełniają tych warunków, to nie mogą korzystać z fundusz. My się z tym zgadamy – podkreślił Jerzy Kwieciński.
Szef ministerstwa inwestycji, odpowiedzialny za absorpcje środków europejskich: Wchodzimy w proces negocjacji, więc powiedzenie czy będzie weto Polski czy innego kraju, jest przedwczesne. Jedno sjest pewne budżet musi być przejęty za zgodą wszystkich krajów członkowski. Tutaj widzimy, że te rozmowy na pewno nie będą łatwe.
Premier Mateusz Morawiecki i rząd PiS dają zielone światło dla wprowadzenia podatków na poziomie europejskim. Bruksela proponuje wprowadzenie bezpośredniego zasilania budżetu.
Dyskusja nad wprowadzeniem nowej formy opodatkowania, które miałoby działać na poziomie całej Unii Europejskiej i bezpośrednio zasilającego unijny budżet, toczy się od kilku lat. Obecnie stanowi jeden w ważniejszych elementów negocjacji nad nową wieloletnią perspektywą finansową. Do tej pory budżet UE działał na klasycznych zasadach budżetu instytucji międzynarodowej, gdzie to państwa członkowskie mają pełną kontrolę nad planowanymi wydatkami wspólnotowymi i w ramach negocjacji ustalają ich wysokość.
Jednocześnie państwa członkowskie pozostają w zasadzie jednym źródłem finansów dla instytucji unijnych, nie licząc mechanizmu stałego przekazywania odpowiedniej części pobieranych ceł oraz niewielkiego ułamka podatku VAT. Taki mechanizm hamuję rozrost siły biurokracji brukselskiej, która dysponuje znacznie mniejszymi środkami finansowanymi niż kraje członkowskie.
Jednak ta sytuacja może się zmienić. Zagrożenie terroryzmem, kryzy migracyjny oraz Brexit, wywierają silną presję na wzrost wydatków z unijnego budżetu, a państwa członkowskie, wymagając realizacji nowych zdań na poziomie wspólnoty, nie specjalnie chcą zwiększyć swój udział w kontrybucji do wspólnej kasy. Mimo że składki wszystkich krajów członkowskich w ramach następnej perspektywy będą wyższe (komisarz ds. budżetu proponuje wzrost składek od 10 do 20 procent), to i tak nie starczy na pokrycie ubytku po wyjściu Wielkiej Brytanii oraz na finansowanie nowych zadań. Dlatego europejscy decydenci, zarówno na poziomie rządów nordowych, jak i brukselskich urzędników, szukają nowych źródeł dochodów. Część rządów jest gotowa na zwiększenie udziału budżetu UE w dochodach z ceł oraz z podatku VAT. Komisja Europejska szanse na dodatkowe środki upatruje we wprowadzeniu nowych danin, które nie będą już uchwalane na poziomie państw narodowych, i przez nie kontrolowane, tylko w pozostaną w gestii Brukseli.
[related id=53818]
Otarcie możliwości wprowadzania ogólnoeuropejskich podatków może sprzyjać postępującej integracji europejskiej i zwiększenia siły Komisji Europejskiej. Komisji, posiadając własne źródła dochodów, będzie mniej uzależniona od rządów narodowych i coraz bardziej zacznie przypominać swoisty „superrząd”. Wizja Europy-ojczyzn głoszona przez obóz Zjednoczonej Prawicy, po przekroczeniu podatkowego Rubikonu, może się znacząco oddalić.
Dlatego pomysły Brukseli nie budzi wielkiej akceptacji w państwach UE, poza nielicznymi stolicami, co podkreśla prof. Tomasz Gross, politolog wykładający m.in. na UW: Jeśli mówimy o możliwości wprowadzenia opodatkowania transakcji finansowych, to na taki mechanizm nie ma zgody przynajmniej kilku państw członkowskich, żeby tego typu podatek wprowadzać w ramach całej Unii Europejskiej. Podobnie zresztą jak nie ma zgody na skonsolidowanie podstawy opodatkowania czy inne pomysły podatkowe KE. W sprawach podatkowych głosowanie państw członkowskich odbywa się jednomyślnie. Dlatego każda dyskusja o podatkach jest tak trudno, a dyskusje o podatkach europejskich, to już niemal czysta utopia – zaznaczył prof. Tomasz Grzegorz Grosse.
Jednak wizji realizacji wszystkich nowych zadań, jakie stawiają przed unią kraje Europy zachodniej i południowej oraz kontynuacji w pełnym wymiarze dotychczasowych polityk, bez zwiększa wysiłku państwa członkowskich, zadaje się ulegać, obok komisji, również rząd Prawa i Sprawiedliwości. Zdaniem Jerzego Kwiecińskiego ministra inwestycji i rozwoju, który odpowiada za środku europejskie: Trzeba rozmawiać o nowych rozwiązaniach, o nowych źródłach budżetu, szczególnie takich, które nie będą uszczuplały obecnych dochodów krajów członkowskich, również naszego kraju. Takie możliwości są, jeżeli te dodatkowe dochody będą w stanie sfinansować priorytety ważne dla Unii, ale ważne również dla naszego kraju. Wydaje mi się, że będzie wola do tego, żeby takie nowe źródła dochodów budżetu europejskiego uchwalić – odpowiedział na pytanie o wprowadzenie nowych podatków minister inwestycji i rozwoju, odpowiedzialny za realizację unijnej polityki spójności.
Bardziej sceptycznie do idei wprowadzenia ogólnoeuropejskiego podatku odnoszą się europarlamentarzyści Prawa i Sprawiedliwości. Zdaniem dr. Zbigniewa Kuźmiuka polityka PiS i posła do Parlamentu Europejskiego: Decyzja, żeby uzyskać taki dodatkowy dochód, jest propozycją atrakcyjną, ale z drugiej strony jest to niebezpieczeństwo oddania części suwerenności. To byłby pierwszy podatek europejski. Co skłania nas ewentualnie do poparcia tej propozycji, to że nie byłoby to obciążenie dodatkowe dla takiego kraju jak Polska.
Poparcie polski dla wprowadzenia podatków na poziomie europejskim zapowiedział w Brukseli premier Mateusz Morawiecki: Tutaj też bardzo ucieszyłem się z tego, co pan przewodniczący Jean-Claude Juncker wczoraj mówił i dzisiaj to potwierdził, czyli taką intencję, żeby wzmocnić ten budżet również poprzez własne środki. W tym aspekcie też wyraziłem nasze otwarcie co do Financial Transactions Tax, czyli podatku od transakcji finansowych. Taka myśl pojawia się od czasu do czasu w dyskusji w Brukseli, my jesteśmy otwarci na dyskusje w tym obszarze – podkreślił na oficjalnej konferencji 10 stycznia w Brukseli premier Mateusz Morawiecki.
Zdaniem politologa prof. Tomasza Grosse jedną z podstawowych barier przed powołaniem europejskich podatków, jest brak demokratycznych procedur w samej Brukseli: Polityka fiskalna musi mieć kontrolę demokratyczną. Hasło Amerykańskiej rewolucji „nie ma podatków bez reprezentacji” jest w dalszym ciągu aktualne. W Unii Europejskiej nie ma takiej kontroli, która mogłaby autoryzować politykę budżetową realizowaną przez Komisję lub inne instytucje unijne, na podobnym poziomie jak ma to miejsce w parlamentach narodowych. Jeżeli polski rząd zapowiada, że jest gotowy zgodzić się na wprowadzenie podatków europejskich, to mogę to skomentować jako grę negocjacyjną, która prawdopodobnie ma zwiększyć korzyści Polski w przyszłym budżecie UE.
Istotą podatku od transakcji finansowych, o którym wspominał premier Morawiecki, jest obciążenie transakcji dokonywanych na giełdzie w ramach handlu papierami wartościowymi. Na przykład podatek funkcjonujący we Francji w wynosi 0,2 proc i obejmuje transakcje papierów wartościowych spółek obecnych na paryskim parkiecie, o wartości powyżej 1 mld euro.
Podatek od transakcji finansowych, który jest stosowany, w różnych wariantach, w kilku krajach m.in. w Wielkiej Brytanii, gdzie w postaci opłaty stemplowej funkcjonuje od XVII wieku, w Szwecji, na Węgrzech oraz jak już wspomnieliśmy we Francji. Idea wprowadzenia nowej daniny od przepływu kapitału stała się szczególnie popularna po wybuchu kryzysu finansowego, jako lekarstwo na niekontrolowaną spekulację giełdową. Podatek od transakcji finansowych, w myśl jego promotora profesora Uniwersytetu Yale i laureat nagrody Nobla Jamesa Tobina, ma sypać piasek w szprychy rynków finansowych, żeby zwolniły i zaczęły się ściślej trzymać fundamentów ekonomicznych.
Jednak kraje, które wprowadziły podatek, szybko odczuły odpływ kapitału na giełdy nieobjęte podatkiem, lub do miejsc, gdzie jest on mniej dotkliwy, jak w przypadku Londynu. Wraz z odpływem kapitały spadła również wyceny akcji przedsiębiorstw.
Dlatego po kryzysie finansowym w ramach prac Komisji Europejskiej oraz 11 państw członkowski pojawiał się pomysł wprowadzania podatku od transakcji na poziomie europejskim, który utrudniłby inwestorom ucieczkę na inne giełdy. Pierwsze podejście zakończyło się przygotowaniem przez komisję konkretnej propozycji, ale brak woli politycznej wśród większości państw wspólnoty spowodował, że odłożona projekt na półkę.
Według propozycji Komisji Europejskiej z 14 lutego 2013 roku, unijny podatek od transakcji finansowych miał objąć wszystkie transakcje pomiędzy instytucjami finansowymi, wykonywane na ryku instrumentów finansowych. Żeby zastosować podatek, wystarczy, aby co najmniej jedna ze stron transakcji była zarejestrowana na teranie UE. W wariancie przygotowanym przez KE przyjęto niewysokie stawki, 0,1 proc. dla obrotu akcjami i obligacjami, a obrót instrumentami pochodnymi według stawki wynoszącej 0,01 proc.
Teraz idea europejskiego podatku powraca przy debacie nad budżetem unii na lata 2021-27. Największym orędownikiem upowszechnienia podatku od transakcji, jest prezydent Francji Emanuel Macron. Potrzebę powrotu do rozmów nad europejskim podatkiem od transakcji Macron zaznaczył w czasie wykładu na Sorbonie we wrześniu 2017 roku, podkreślając, że podatek miał być realizowany w ramach państw narodowych, ale część przynoszonych przez niego dochodów miałaby być na stale przekazywana na cele polityki europejskiej. Prezydent Francji mówił o możliwości wprowadzenia nowego podatku w ramach budowy odrębnego budżetu dla strefy euro.
Nie wiadomo co dokładnie miał na myśli premier Morawiecki, odnosząc się do kwestii podatku od transakcji, czy to miał być ukłon w stronę Paryża, czy pójście jeszcze dalej i poparcie projektów podatku wspólnotowego, wysuwanych przez komisję.
Obok zaproponowanego przez premiera Morawieckiego podatku od transakcji na stole znajduje się kilka możliwych rozwiązań. Jedne są dla Polski bardzo groźne, jak wprowadzenie podatków ekologicznych, naliczanych ze względu na zanieczyszczenie powietrza lub zużycie energii, ale są też propozycje nie mniej niebezpieczne dla naszego kraju jak podatek cyfrowy, tworzący wysublimowane mechanizmy prawe zapobiegające unikaniu opodatkowania w krajach wspólnoty przez globalne korporacje działające na rynku usług cyfrowych. Do tej pory wielkie korporacje skutecznie unikały opodatkowania. W tym przypadku oficjalna propozycja komisji mówi tylko o harmonizacji zapisów na poziomie państw narodowych, a nie o zmianie systemu finansowania Unii Europejskiej.
Zdaniem Zbigniewa Kuźmiuka na obecnym etapie negocjacji bardziej prawdopodobne jest przyjęcie podatku cyfrowego niż wprowadzenie daniny od transakcji finansowych. Zaproponowane 21 marca przez komisję propozycję podatku cyfrowanego, zakładają harmonizację przepisów w zakresie opodatkowania największych firm cyfrowych, ale nie zmienia ogólnych zasad działania podatków na poziomie krajów członkowskich.
Mimo wypowiedzi premiera Morawieckiego, który opowiadał się za prowadzeniem podarku od transakcji, minister inwestycji Jerzy Kwieciński, który pełni funkcję pełnomocnika premiera do spraw funduszy europejskich i rozwoju regionalnego, podkreśla, że Polski rząd nie ma jeszcze jednoznaczne stanowiska w tej kwestii: Dopóki nie zostaną podjęte decyzje, byłoby bardzo niedobre, gdyby Polski rząd wypowiadał swoje wyraźne preferencje. Będziemy mogli coś więcej powiedzieć, jak będzie widać wyraźną zgodę ze strony krajów członkowskich i również poparcie Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego dla takich rozwiązań.
Prof. Grosse przyznaje, że komisja myśli o wprowadzeniu nowych podatków europejskich, które pozostałyby poza bieżącą kontrolą rządów i parlamentów narodowych, ale zdecydowany opór dużej liczby stolic w tej kwestii, sprawia, że nie ma realnych szans na realizację planów Brukseli: Państwa członkowskie w zakresie podatków przede wszystkim rozmawiają o możliwości wprowadzenia nowych danin albo lepszego zharmonizowania funkcjonujących przepisów, ale przy założeniu, że podatki pozostają domeną narodową. Komisja natomiast mówił, że skoro już toczy się dyskusja na ten temat, to może warto pochylić się nad takimi aspektami tych reform, żeby podatki nie tylko był zharmonizowane, ale stały się również dochodami Unii Europejskiej. Jednak państwa członkowie nie są chętne pójść tą drogą i większość zdecydowanie odrzuca taką możliwość.
Kwestia zmiany fundamentów finansowania unijnego budżetu będzie jedną z postulatów państwa broniących pełnego wymiaru polityki spójności i wspólnej polityki rolnej, jak Polska. Pozostaje pytanie czy utrzymanie na wysokim poziomie strumienia środków europejskich, jest wystarczającą przesłanką za optowaniem przez polski rząd za zwiększeniem władzy Komisji Europejskiej kosztem państw narodowych, zwłaszcza w tak newralgicznym aspekcie jak finanse.
Alfred Bujara komentuje protest pracowników polskich magazynów Amazon. „Pracownicy upominają się przez związki zawodowe o swoje prawa”- zaznacza. Polscy pracownicy handlu chcą takich warunków jak mają ich koledzy po fachu na Zachodzie. Jak wskazuje przewodniczący Sekretariatu Krajowego Handlu, Banków i Ubezpieczeń NSZZ „Solidarność”, Amazon to potężna korporacja. Podkreśla potrzebę zachowania wolnej od handlu niedzieli „którą próbuje się nam zabrać”. Rozmówca Łukasza Jankowskiego wskazuje, że pierwsza niedziela handlowa była wielką klapą i nie była potrzebna. Informuje o możliwości podpisania petycji skierowanej do rządzących i pracodawców.
