Profesor Andrzej Wawryniuk, historyk, autor pionierskiego dzieła „Od wojny do wojny. Granica wschodnia II Rzeczypospolitej po traktacie ryskim” był gościem Poranka Wnet z Chełma. Opisując historię tego miasta, zwrócił uwagę, że pierwsze wzmianki dotyczące Chełma datowane są na wiek X. Nestor w swoich kronikach, spisanych cyrylicą, pisząc o wyprawie jednego z ruskich książąt „na Lachy”, wymienił w 981 roku Chełm jako gród znaczący dla tej ziemi i Polski.[related id= „31285”]
– Zawsze będę twierdził jako historyk, że ziemie te od niepamiętnych czasów należały do Słowian polskich, zachodnich, jak chociażby Lędzianie sandomierscy – powiedział gość Poranka Wnet, który uważa, że mimo położenia miasta na terenie historycznej Rusi Czerwonej jest to gród czysto polski.
Nawet Daniel Halicki, który w XIII wieku zjednoczył Ruś Halicko-Wołyńską i ustanowił Chełm swą siedzibą, był prawnukiem Bolesława Krzywoustego. Warto w tym miejscu dodać, że przez Ukraińców jest on uważany za pierwszego króla Ukrainy. Historyk zwrócił uwagę, że Daniel wychowywany był wśród Polaków i na Polaka; jego ojciec został zabity, gdy miał zaledwie dwa lata. Przyjął wiarę katolicką, również w obrządku katolickim został koronowany.
Najbardziej zasłużonym dla Chełma królem był jednak Władysław Jagiełło, który nadał w 1392 roku miastu prawo magdeburskie i tym samym uczynił zeń miasto królewskie, które do czasu rozbiorów położone było w województwie ruskim.
Chełm do II wojny światowej był miastem trzech żywiołów: polskiego, ruskiego i żydowskiego. Po dziś dzień prawicowi Ukraińcy mówią o nim i tutejszych okolicach jako o „naszym Zacurzoniu”. Profesor Andrzej Wawryniuk uważa na podstawie swych wieloletnich badań, które przeprowadził, by napisać dwie książki – „Od wojny do wojny. Granica wschodnia Rzeczypospolitej po traktacie ryskim” i wcześniejszą podejmującą ten sam temat – że „nie da się w żaden sposób potwierdzić, że po traktacie brzeskim z 1918 roku te ziemie były w jakikolwiek sposób ukraińskie”.
– Nie da się w żaden sposób historycznie udowodnić, że Chełmszczyzna to Ukraina – powiedział profesor Wawryniuk. Przypomniał, że podczas obrad w Brześciu Niemcy, Austro-Węgry, Państwo Osmańskie i Bułgaria powołały do życia państwo ukraińskie.
– Chełmszczyznę Ukraińcy mieli dostać za milion ton zboża i 50 tysięcy ton mięsa wołowego, i niech to wystarczy za komentarz – powiedział prof. Wawryniuk, którego specjalizacją są studia nt. kształtowania się granicy Polski na wschodzie.
Zwrócił uwagę, że naukowcy niechętnie sięgali po tematykę, którą on się zajmuje[related id=31321], bowiem do przemian ustrojowych temat ten po prostu z wiadomych względów nie istniał, a później „też nie bardzo”. Przypomniał, że do tej pory istnieje paragraf w kodeksie karnym Rosji, który grozi więzieniem do lat pięciu tym, którzy źle mówią bądź piszą na temat Związku Sowieckiego i Armii Czerwonej.
– Jeżdżę na Ukrainę od 40 lat i jeszcze mi się nie zdarzyło, abym miał jakieś nieprzyjemności z powodu tego, że jestem Polakiem – powiedział prof. Wawryniuk, między innymi wykładowca katedry Stosunków Międzynarodowych na Wschodnioeuropejskim Uniwersytecie Narodowym im. Łesi Ukrainki w Łucku, gdzie pozostało wielu Polaków. Zwrócił uwagę na to, że powrót diecezji rzymskokatolickiej do Łucka nie był przypadkowy.
Cały wywiad z profesorem Andrzejem Wawryniukiem w części pierwszej Poranka Wnet.
MoRo
Chcesz wysłuchać Poranka Wnet, kliknij tutaj
