Czemu birmańscy generałowie są tak brutalni? Czy Mjanma podzieli los Syrii? Kto popiera juntę? Dr Michał Lubina o tym, jak wygląda i jak może się potoczyć sytuacja w Birmie.
Mamy ponad 600 ofiar i ten licznik rośnie.
Dr Michał Lubina wyjaśnia, dlaczego reakcja birmańskich generałów jest tak brutalna. Strzelanie do ludzi to jedyny sposób, jaki znają, aby poradzić sobie z buntem społecznym. Cel polityczny jest bardzo jasny – podporządkować sobie społeczeństwo. Niemniej jednak to się nie udało.
Mamy nieprzychodzenie do pracy. Handel się załamał, łańcuchy dostaw.
Sytuacji nie rozwiązują krwawe represje. W rezultacie w kraju panuje chaos, który jest nazywany w środowisku międzynarodowym „upadłym”. Jak wyjaśnia politolog, Mjanma dzieli się na Birmę właściwą zamieszkaną przez Birmańczyków i kresy zamieszkane przez mniejszości etniczne. Na pograniczu od dekad toczy się pernamentna wojna.
Scenariusz numer 1 jest nadal taki, że armia to wydusi.
Dr Lubina przypomina przypadek Filipin, gdzie część junty przeszła na stronę opozycji przeciw dyktaturze Ferdinand Marcos. Byłby to cudowny scenariusz w przypadku Mjanmy.
Armia ma nadal 300-400 tys. żołnierzy.
Część żołnierzy wierzy w propagandę junty, która twierdzą, że San Suu Kyi i popierający ją protestujący po dojściu do władzy dzięki wsparciu zagranicy doprowadzą do wyprzedania majątku birmańskiego i upadku krajowego buddyzmu. Inni żołnierze nie chcą strzelać do protestujących, ale robi to ze strachu o własne życie. Nieliczni, i to tylko szeregowcy, dezerterują.
Liczba dezerterów wciąż nie osiągnęła masy krytycznej.
Nadal wszystko wskazuje, że armia rozstrzela wszystkich i sytuacja wróci do stanu sprzed 1989 r. Jak na sytuację reaguje zagranica Indonezja, Malezja i Singapur wywierają presję na juntę, uznając ją za część problemu. Chiny, Indie i Tajlandia popierają generałów, chociaż się z tego nie cieszą, zdając sobie sprawę, że to sami wojskowi odpowiadają za obency kryzys.
„Strzelają do nas jak do ptaków, nawet w naszych domach” – relacjonuje Agencji Reuters jeden z protestujących w mieście Mjingjan. Liczba ofiar trwających już drugi miesiąc protestów stale rośnie.
W sobotę 27 marca, w birmański „Dzień Armii” doszło do ponownego rozlewu krwi na ogromną skalę. Zastrzelono wówczas 90 protestujących, a dzień później doszło m.in. do rzucania granatami w manifestantów. Protestujący Birmańczycy od blisko 2 miesięcy domagają się przywrócenia obalonych władz cywilnych i uwolnienia szefowej rządu, noblistki Aung San Suu Kyi.
Bilans ofiar cywilnych wśród protestujących, nieuzbrojonych Birmańczyków stale rośnie. Od zamachu stanu 1 lutego 2021 potwierdzono już śmierć ponad 500 obywateli. Jak podaje Stowarzyszenie Pomocy Więźniom Politycznym w Birmie – potwierdziliśmy 510 ofiar śmiertelnych – informuje organizacja.
Według stowarzyszenia, faktyczna liczba ofiar może jednak różnić się od oficjalnych statystyk i być znacznie wyższa. Wynika to z tego, że setki osób aresztowanych w trakcie dwóch miesięcy protestów uznaje się za zaginione.
Zgodnie z informacją birmańskiego portalu „Myanmar Now” w ostatnią sobotę śmierć poniosło przynajmniej 114 osób, wśród nich młodzież poniżej 16. roku życia. Jak relacjonuje dla Agencji Reuters jeden z manifestantów z miasta Mjingjan:
Strzelają do nas jak do ptaków, nawet w naszych domach. (…) Ale mimo to będziemy protestować. Musimy walczyć, aż do upadku junty – podkreśla mężczyzna.
Stosowany przez birmańskie siły bezpieczeństwa terror potępiają Wielka Brytania, UE i USA – jednak medialna krytyka to póki co jedyny wyraz wsparcia ze strony państwa zachodnich wobec protestujących obywateli Mjanmy. Do sobotniej krwawej rozprawy z demonstrantami doszło w dniu sił zbrojnych, podczas gdy dzierżący władzę generał Ming Aung Hliang zapewniał publicznie o chęci chronienia obywateli i dążeniu do demokracji.
Podczas birmańskich oficjalnych uroczystości 27 marca obecny był wiceminister obrony Rosji, Aleksander Fomin, a także przedstawiciele Chin i Indii. Jak podkreślił w trakcie wydarzenia szef junty, Ming Aung Hliang:
Rosja jest naszym prawdziwym przyjacielem – cytuje generała Reuters.
Wojsko zastrzeliło w sobotę co najmniej 64 osoby protestujące w Mjanmie – przekazała agencja Reuters, powołując się na portal Myanmar oraz na relacje świadków.
Dziś w Mjanmie obchodzony jest Dzień Sił Zbrojnych. Głównodowodzący Sił Zbrojnych Mjanmy, czyli przywódca junty Min Aung Hlaing powiedział podczas parady w stolicy, że wojsko będzie dziś chronić ludzi i dążyć do demokracji. Efekt tej “ochrony” to na ten moment co najmniej 64 ofiary śmiertelne, wśród nich młody chłopiec. Niektóre źródła podają nawet 90 ofiar. [related id=”139833″]Dzisiejszy dzień należy do jednego z najkrwawszych od wybuchu zamachu stanu, jaki miał miejsce w Republice Związku Mjanmy 1 lutego.
Mieszkańcy Birmy giną z rąk birmańskich sił bezpieczeństwa. Możemy niestety spodziewać się, że liczba ofiar będzie rosła. Jak podkreślił w rozmowie z Radiem WNET ekspert ds. Bliskiego i Dalekiego Wschodu, dr Michał Lubina:
To, co dziś wydarzyło się w Birmie, było do przewidzenia. Dziś obchodzony jest Dzień Armii Birmańskiej – To święto upamiętnia powstanie antyjapońskie w Birmie. To, co jest ważne – armię birmańską stworzyli Japończycy i duch japońskiego militaryzmu jest tam widoczny po dziś dzień.
Tego faszystowskiego ducha na pewno czuli mieszkańcy Birmy, oglądając w piątkowy wieczór komunikat na swoich telewizorach, który pojawił się na tle delikatnej muzyki, informujący, że wojsko będzie strzelało do nieposłusznych obywateli w głowę. To, co ciekawe, groźba nie trafiła do serc Birmańczyków. Wezwali oni swoich zwolenników do wyjścia na ulicę.
Jest to w pewnym sensie porażka polityczna przywódcy wojska. Szef junty chciał zakończyć prosty do dzisiejszego dnia – obchodów święta armii, aby pokazać, że kontroluje sytuację.
Protestujący pokazali, że się nie poddają. Społeczeństwo zapłaciło daninę krwi, ale popsuło plany wojska oraz ich święto – powiedział dr Lubina.
Jak dodał, teraz mamy leninowską grę “kto kogo”. Armia chce przeczekać protesty, ma nadzieję na znudzenie się nimi społeczeństwa. Ludzie zaś, chociaż mają świadomość siły i przewagi wojska – wiedzą, że jeśli dziś ustąpią, to będą skazani na wojsko jeszcze przez najbliższe dziesięciolecia i do tego nie chcą dopuścić. Jedno jest pewne – wydarzenia z ostatnich dni pokazały, że przemoc nie wystarczy, aby powstrzymać mieszkańców Birmy. Poza demonstracjami mają cały wachlarz narzędzi i sposobów, którymi mogą i będą walczyć z wojskiem.
Ekspert ds. dalekowschodnich mówi o licznych represjach birmańskiego reżimu wobec dziennikarzy i o zastraszaniu całego społeczeństwa Mjanmy.
[related id=139229 side=left]Dr hab. Michał Lubina mówi o aresztowaniu polskiego fotoreportera w Mjanmie. Mężczyzna dokumentował tłumioną przez policję demonstrację. Wskazuje, że to już kolejny przypadek zatrzymania dziennikarza.
Polak został również pobity przez policję. Gdyby był krajowcem, groziłaby mu śmierć. Jako cudzoziemiec ma szansę jej uniknąć i zostać deportowany z kraju.
Ekspert relacjonuje ponadto stan protestów w Birmie. Ich natężenie nie spada.
– To zabawa w kotka i myszkę, tylko niestety krwawa. Władze stosują różne metody zastraszania. Po miesiącu manifestacji społeczeństwo nadal jest aktywne, to imponujące.
Gość Radia Wnet mówi też o silnym zakorzenieniu w tym dalekowschodnim kraju tendencji patriarchalnych, których głównym wyrazicielem jest armia. Ocenia, że społeczność międzynarodowa nie ma zbyt wielu skutecznych narzędzi do wpływania na rozwój wypadków.
To, co się tam dzieje, nosi cechy ludowego powstania przeciwko uprzywilejowanej kaście.
Konsulat RP próbuje nawiązać kontakt z zatrzymanym 11 marca dziennikarzem Robertem Bociagą, uzyskać informacje o jego stanie zdrowia, a także udzielić polskiemu obywatelowi niezbędnej pomocy.
Polish photojournalist Robert Bociaga was reportedly detained by Myanmar military soldiers in Shan capital Taunggyi on 11 March. His work has been featured in publications such as CNN and The Diplomat. His current whereabouts and condition are unknown. #WhatsHappeningInMyanmarpic.twitter.com/Bp6Xm18V2N
11 marca w Birmie (Shan, Taunggyi) został aresztowany polski fotograf i dziennikarz-freelancer, Robert Bociaga. Informację tę potwierdziło już w swoim oświadczeniu MSZ:
Potwierdzamy, że MSZ otrzymał informację o zatrzymaniu w Mjanmie polskiego dziennikarza, którą potwierdził konsul RP w Bangkoku we współpracy z konsulem Niemiec w Mjanmie (na podstawie przepisów unijnych, Niemcy udzielają pomocy konsularnej niereprezentowanym obywatelom polskim w Mjanmie).
[related id=139226 side=left]Jak podaje MSZ powody zatrzymania Bociagi są nieznane, wiadomo jedynie, że w Mjanmie zajmował się do tej pory bieżącymi sprawami społecznymi, ekonomicznymi i kulturowymi, dokumentował również odbywające się tam od początku lutego protesty. Dziennikarz publikował w tym czasie m.in. w: CNN, Deutsche Welle i The Diplomat. Jak wynika z nieoficjalnych informacji, podczas wczorajszego zatrzymania przez policję reporter mógł zostać brutalnie pobity, a stan jego zdrowia może być w tej chwili poważny. Zgodnie z zaręczeniami MSW:
Konsul podejmuje starania o nawiązanie pilnego kontaktu z zatrzymanym i uzyskanie informacji o jego stanie zdrowia i sytuacji prawnej, prowadzi także nieprzerwane działania mające na celu udzielenie pomocy polskiemu obywatelowi.
Czemu generałowie dokonali przewrotu? Ekspert ds. dalekowschodnich o represjach wobec protestujących Mjanmarczyków, końcu kadencji Min Aung Hlainga i o tym, jak generałowie przegrali we własną grę.
Dr hab. Michał Lubina informuje, że w Mjamnie podczas tłumienia protestów przez armię zginęło już, według oficjalnych danych 18 osób. Prawdopodobnie zginęło ich jednak więcej.
Mamy […] większą liczbę ofiar śmiertelnych. Pierwsze były już w pierwszym tygodniu, ale to były pojedyncze natomiast teraz już mamy w okolicach w okolicach 20-30.
Mówi, iż wśród sił policyjnych tłumiących demonstracje są przebrani żołnierze. Rozpędzają oni demonstracje przy użyciu gazu łzawiącego, granatów hukowych i pobić. Wojskowi chcą zastraszyć obywateli. Dr hab. Lubina wyjaśnia, że choć w Mjanmie zginęło już 18 osób, to reakcja junty wciąż nie jest tak krwawa jak w 1998 r.
Jak na generałów birmańskich to jest wciąż wersja light.
W 1998 r. w ramach tłumienia protestów armia po prostu strzelała do protestujących. Zginęło wówczas 3000 osób. Nie można wykluczyć, że także obecnie wojskowi uciekną się do takich kroków.
Przez ostatnie pięć lat opozycyjny rząd cywilny cały czas rządził w stanie zagrożenia, że armia może wejść i dokonać zamachu stanu.
[related id=137595 side=right] Ekspert ds. dalekowschodnich wyjaśnia, że armia była w wygodnej pozycji mając dużą liczbę przywilejów i współdzieląc się władzą z cywilnym rządem Aung San Suu Kyi. Czemu więc zdecydowała się na zamach stanu. Wyjaśnia, że są trzy teorie na temat tego, czemu junta zdecydowała się na zamach stanu. Pierwsza, zakładająca, że wojskowi faktycznie wierzyli oni, iż wybory zostały sfałszowane, nie jest jego zdaniem przekonywująca. Zwycięstwo opozycji było bowiem przytłaczające.
Druga linia interpretacji jest taka, że generał Min Aung Hlaing, szef junty obecnej czynił to z pobudek osobistych. Jemu się kończyła kadencja głównodowodzącego armii, a tą kadencję mógł przedłużyć tylko rząd cywilny. Oczywiście by zrobił, ale przecież nie za darmo politycznie.
Trzecia teoria mówi, iż generałowie nie mogli już funkcjonować w koegzystencji z cywilnym rządem. System w którym rząd jest cywilny, ale wojskowi mają zagwarantowane przywileje nazwano „zdyscyplinowaną demokracją”. Rząd noblistki, jak mówi dr hab. Lubina starał się „odcinać armię od złoba”, a wybory parlamentarne okazały się kompletną porażką dla armii. W rezultacie
Generałowie przegrywali w grze którą sami stworzyli.
Dr Michał Lubina o protestach po przewrocie w Birmie, reakcji generałów, nieskuteczności zachodnich sankcji i znaczeniu geopolitycznym kraju.
Dr Michał Lubina komentuje przejęcie władzy w Birmie przez tamtejsze wojsko. To już czwarte takie zdarzenie w historii tego kraju. Obecnie przetacza się przezeń fala protestów.
Od tygodnia trwają w całej Birmie protesty przeciw zamachowi stanu. Największe były w niedzielę- sto tysięcy ludzi na ulicach. To największe protesty od 1988.
Opór społeczny jest najmocniejszy od 2007 r. Obecnie wojskowi odpowiadają aresztowaniami. Junta wojskowa na razie nie strzela, poza pojedynczymi przypadkami, do protestujących. Represje w Birmie są jednak odczuwalne. Jak mówi politolog, znając birmańskich generałów można spodziewać się, że zdecydują się na siłowe zduszenie protestów.
Bardziej optymistyczna możliwość jest taka, że wezmą protestujących na przeczekanie.
Najlepszą opcją byłoby przejście części wojskowych na stronę demonstrujących, jednak takie rozwiązanie należy traktować w kategorii cudu.
Dr Michał Lubina podkreśla istotę geopolitycznego położenia Birmy, które od XIX w. zaczęło mieć znaczenie globalne. Kraj ten leży nad Zatoką Bengalską, na trasie między Oceanem Indyjskim a Morzem Południowochińskim.
Daje ona Chinom wyjście na Zatokę Bengalską. Ważna jest także dla Indii.
Według naszego gościa ten zamach stanu niszczy jakość życia w tym państwie. Wyjaśnia, że zachodnie sankcje na birmańską juntę zawsze były dziurawe. Te personalne nie działają, gdyż birmańscy generałowie nie trzymają pieniędzy w bankach szwajcarskiej, ale jeśli już to w singapurskich. Azjatyccy sąsiedzi nie przyłączyli się do sancji Zachodu na Birmę.
Z nich wyłączony był gazociąg z Birmy do Tajlandii obsługiwany przez francuski Total i amerykański Chevron.
Obecnie sytuacja jest podobna. Sankcje jak przed 2010 r. będą uderzyć głównie w obywateli, sprzyjając budowaniu nastrojów ksenofobicznych przez reżim i miejscowych kapłanów buddyjskich.
.@michal_lubina w #PoranekWNET: Birma najbardziej słynie z kamieni szlachetnych (…), ma w sklepach połowę tablicy Mendelejewa, ma ropę, ma gaz.#RadioWNET
Birmański gaz wydobywają obecnie Chińczycy. Nasz gość dodaje, że niegdyś Birmańczycy przodowali w eksporcie ryżu. Większość eksportu tego kraju idzie do Chin i Tajlandii.
Dr hab. Michał Lubina o sytuacji w Mjanmie po zamachu stanu, reakcji Birmańczyków i tym, co przewrót oznacza dla Rosji i Chin.
[related id=135910 side=right] Dr hab. Michał Lubina powraca do tematu zamachu stanu, jaki miał miejsce w Republice Związku Mjanmy. Obecnie jest w niej spokojnie. Ludzie rzucili się wypłacać pieniądze z bankomatów i kupować jedzenie w sklepach. Demonstracje proarmijne wypadły blado, gdyż mało kto na nie przyszedł:
Armia nie cieszy się właściwie żadnym poparciem społecznym. Tam trzeba opłacać tych wszystkich ludzi żeby oni tam przeszli. I to było na pokaz w bardzo złym stylu.
Wygląda na to, że armii udało się przejąć władzę. Politolog wskazuje, iż obecnie obywatele mogą zostać w domach i krytykować armię w Internecie albo wyjść na ulice protestować. Pierwsze rozwiązanie nic nie zmieni, a drugie tylko narazi ich na krwawe represje. Jak wyjaśnia prof. Lubina, mieszkańcy Mjanmy pamiętają, że
Trzykrotnie za rządów wojskowych była denominacja pieniędzy i ludzie stracili oszczędności całego życia.
Większym zaufaniem od krajowych kiatów cieszą się amerykańskie dolary. W Naypyidaw, stolicy kraju, odcięto Internet, ale w byłej stolicy Birmy Rangunie sieć dalej działa. Wykładowca Instytutu Bilskiego i Dalekiego Wschodu przypomina historię Birmy:
Do „62 roku mieliśmy tam dyktaturę wojskową, paskudną wyjątkowo, która się trochę trochę realizowała w 2010. W 2011 trochę bardziej się zliberalizowała. Mieliśmy 10 lat względnej wolności, takiej wolności kontrolowanej.
Sądzi, że społeczeństwo nie zbuntuje się przeciwko puczystom. Przypuszcza, iż obecnie współpraca Naypyidaw z Kremlem będzie jeszcze ściślejsza wobec sankcji międzynarodowych. Dr hab. Lubina wskazuje, że
Transformacja Birmy doprowadziła do tego, że Birma przywróciła tradycyjną politykę zagraniczną – politykę trzymania się na dystans do wszystkich. Polityka ta najbardziej najbardziej typowa dla Birmy.
W latach 1998-2011 Rangun uzależniony był od Pekinu, który bronił go w ONZ. Transformacja pozwoliła wyjść Mjanmarczykom z quasi kolonialnej zależności wobec Państwa Środka. Obecny przewrót grozi cofnięciem tych zmian. Ludźmi, którzy go przeprowadzili nie kierowała, zdaniem naszego gościa, logiczna kalkulacja:
Poszło o kwestie ambicjonalne. Generałowie strasznie przegrali wybory. Ich partia została zmiażdżona w wyborach.
Zwycięska w wyborach Aung San Suu Kyi zignorowała głosy wojskowych twierdzących, że wybory zostały sfałszowane. Była już szefowa rządu nie zdobyła się na pojednawczy gest wobec silniejszego od niej wojska. W rezultacie to ostatnie postanowiło „kopnąć w stolik” kończąc dekadę współrządów wojskowych i dawnej opozycji.
Adiunkt w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ komentuje przejęcie władzy w Birmie przez tamtejsze wojsko. Wskazuje, że dotychczasowy rząd zrobił wiele dla poprawy sytuacji w kraju.
Dr hab. Michał Lubina komentuje sytuację polityczną w Birmie, gdzie doszło do zamachu stanu. To już czwarte takie zdarzenie w historii tego kraju.
To fatalna sytuacja. Przez ostatnie 10 lat rządzący wyciągali kraj z nędzy, teraz wszystkie te osiągnięcia zostały zakwestionowane.
Do tej pory państwem rządziła partia kierowana przez Aung San Suu Kyi. Teraz birmańscy generałowie przypomnieli, że „władza pochodzi z luf karabinu”. W opinii eksperta spowoduje to ponowną izolację kraju na arenie międzynarodowej i uzależnienie od Chińskiej Republiki Ludowej:
Wygląda to tak, jakby ktoś nam puścił stary film, w którym kraj biedniał, a społeczeństwo było prześladowane.
Rozmówca Jaśminy Nowak relacjonuje, że rozwój sytuacji w Birmie spotkał się z potępieniem USA i Australii, z kolei po stronie wojska stanęła Tajlandia.
Niestety, Zachód ma ograniczone możliwości wpływania na to co dzieje się na szczytach birmańskiej władzy.
Dr hab. Lubina ocenia, że cofnięcie przejęcia władzy przez wojskowych jest mało prawdopodobna. Jak dodaje:
Wszyscy na tej sytuacji przegrywają, generałom będzie się teraz bardzo ciężko rządziło.
Omówione zostaje również podejście Rosji do rozwoju wypadków w Birmie. Kreml prawdopodobnie będzie drugim, po Chinach, zwycięzcą tamtejszego zamachu stanu.
