Bliski Wschód / Fot. pxhere.com, CC0 Public Domain
29 września o godzinie 19 czasu polskiego odbyło się w Waszyngtonie spotkanie prezydenta Donalda Trumpa z Benjaminem Netanjahu. Była to już czwarta wizyta premiera Izraela w Białym Domu w tym roku.
Przywódcy Stanów Zjednoczonych i Izraela omawiali 20-punktowy plan pokojowy dla Bliskiego Wschodu, który został zaprezentowany liderom państw arabskich w zeszłym tygodniu przez specjalnego wysłannika prezydenta Stanów Zjednoczonych Steve’a Witkoffa na marginesie zgromadzenia ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Propozycja amerykańska przewiduje natychmiastowe zakończenie wojny w Strefie Gazy, powrót pozostających w rękach Hamasu zakładników do domu, rozbrojenie ugrupowania oraz oddanie Strefy Gazy pod kontrolę międzynarodową.
Eksperci zauważają, że choć dokument wskazuje na przyjęcie bardziej realistycznego stanowiska przez Amerykanów w sprawach bliskowschodnich – zrezygnowano m.in. z kontrowersyjnego pomysłu wysiedlenia Palestyńczyków ze Strefy Gazy – pozostaje on pod wieloma względami niejasny. Przykładowo, nie ma w nim mowy o dacie wycofania wojsk izraelskich, przewidziano jednocześnie ich pozostanie w bliżej niezdefiniowanej strefie bezpieczeństwa.
Donald Trump zagroził, że w przypadku odrzucenia przez Hamas projektu amerykańskiego, ugrupowanie islamistyczne zostanie unicestwione. Można jednak przypuszczać, że postawiony pod ścianą Hamas warunkowo przyjmie propozycję, tym bardziej, że została ona przyjęta z zadowoleniem przez liderów państwa arabskich i europejskich. Jednocześnie należy spodziewać intensywnych negocjacji biorąc pod uwagę wiele niewiadomych związanych z planem Witkoffa. Te niewiadome sprawiają również, że najnowsza inicjatywa pozostaje bardzo delikatna i ambicje Donalda Trumpa mogą z łatwością zostać przekreślona przez jedną lub drugą stronę konfliktu.
Chiny walczą o pozyskiwanie nowych talentów na świecie
W poniedziałek 29 września Chiny ogłosiły wprowadzenie nowego typu wizy, która ma przyciągnąć do tego kraju młode talenty w dziedzinie nauki, technologii, inżynierii i matematyki. Jest to nowa kategoria wizy, kategoria „K”, umożliwiająca podjęcie w Chinach nauki lub działalności przedsiębiorczej pod warunkiem wypełnienia pewnych warunków, m.in. wiekowych. Jest to związane z niedawnymi zmianami wprowadzonymi decyzją Donalda Trumpa ograniczającymi dostęp do amerykańskiej wizy typu H-1B, umożliwiająca uzyskanie zatrudnienia przez zagranicznych pracowników w Stanach Zjednoczonych, m.in. tych najzdolniejszych.
Więcej o polityce wizowej Chin opowiada nam korespondent Radia Wnet w Szanghaju, Andrzej Zawadzki-Liang.
Małgorzata Kleszcz rozmawia z laureatami nominowanymi do nagrody Identitas 2025. Pisarze uczestniczą w warsztatach literackich na malowniczej wyspie Uløya!
Katarzyna Nowak-Szelejewska opowiada o swojej powieści Skrzypki, nad którą zaczeła pracować już 12 lat temu. Jak mówi, jest to książka o rodzinnych wspomnieniach, relacjach i poszukiwaniu niezależności. Małgorzata Boryczka, autorka książki Nigdzie, podkreśla wagę warsztatów, które pozwalają twórcom na konfrontację idei i wspólne szukanie odpowiedzi na pytania o mit i tożsamość. Maciej Papierski, poeta i muzyk, opowiada o łączeniu obu światów, inspiracjach płynących z krajobrazu Uløi i o swoim tomiku Halkionia. Damian Kowal, autor książki Ćwirowidło, dzieli się fascynacją ptakami i obserwacją przyrody. Mówi o wpływie ciszy i pejzażu wyspy na proces twórczy.
Oprócz omówienia wewnętrznych zawirowań Francji, w audycji również omówienie coraz bardziej napiętej sytuacji w Europie, jeżeli chodzi o kwestie bezpieczeństwa.
Gen. Marek Łapiński / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio Wnet
Były szef Służby Wywiadu Wojskowego Marek Łapiński krytykuje działania państwa w zakresie budowania świadomości społeczeństwa w sprawach obronnych, w tym doskonalenia umiejętności strzeleckich.
W rozmowie z Krzysztofem Skowrońskim gen. Marek Łapiński kreśli potencjał rozwijania dronów i systemów antydronowych, który tkwi we współpracy z Ukrainą. Wychodząc od tego przykładu zauważa, że w Polsce marnotrawimy czas na budowanie naszej obronności.
Jesteśmy jak Indianie. Kiedy Indianie w Ameryce Północnej zobaczyli kiedyś zegarki, to zastanawiali się, co to jest. Pytali „blade twarze” po co im te zegarki. „One mierzą czas”. „Po co mierzyć czas?”. Indianie stwierdzili, że blade twarze mają zegarki, a oni mają czas. No i to jest to indiańskie podejście. My mamy czas…
– gorzko zauważa emerytowany szef SWW i Straży Granicznej.
Idąc dalej tropem zaniechań, Łapiński wskazuje na wyśmiewany kiedyś, w czasach PRL, przedmiot przysposobienia obronnego.
Powinien wrócić, bo jest dużo dzieciaków, które chcą uczyć się strzelać. Wielu moich kolegów pyta, czy mogą dostać broń. Mówię im, że jeśli uzasadnisz, że jesteś zagrożony, to po wielu mękach uzyskasz pozwolenie. Łatwiejszym sposobem jest założenie klubu strzeleckiego i w ten sposób dostać pozwolenie na broń strzelecką. Natomiast nijak nie widzę państwowej pomocy w tym kierunku
– mówi gość Poranka Wnet.
Przyczyn tego stanu rzeczy generał szuka w systemie komunistycznym.
Broń mógł mieć milicjant albo ubek, aby trzymać polskie społeczeństwo w ryzach, a nie, że to społeczeństwo będzie miało broń, bo może jej użyć przeciwko władzy ludowej
Bohaterem audycji jest Fryderyk Chopin, w przededniu 19. Konkursu Chopinowskiego. Wielcy laureaci, dzieje konkursów, fragmenty koncertów F-moll i Es-moll
Jakie relacje łączyły Maksymiliana i Aleksandra Gierymskich? Czym skutkował epizod powstańczy starszego z rodzeństwa? Co ogniskowało uwagę malarską młodszego brata?
To jedynie niektóre z zagadnień poruszonych w rozmowie z Markiem Sołtysikiem, plastykiem i pisarzem, autorem powieści pt. „Gierymscy. Zazdrosny talent”.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
„Gierymscy. Zazdrosny talent” / Fot. Tomasz Zapert
Limes inferior gości prof. Przemysława Biecka, wybitnego naukowca i badacza zagadnień tzw. wyjaśnialności sztucznej inteligencji a przy tym świetnego organizatora i animatora środowiska badaczy AI.
Od sierpnia 2025 r. prof. Biecek objął funkcję lidera obszaru budowy narzędzi i metod do wyjaśniania AI w nowym ośrodku Centre for Credible AI przy Politechnice Warszawskiej.
Zaczniemy od aktualności: na 80. sesji ZO ONZ ogłoszono apel do rządów o wyznaczenie „czerwonych linii” dla rozwoju AI. „Wzywamy rządy do osiągnięcia międzynarodowego porozumienia w sprawie czerwonych linii dla rozwoju sztucznej inteligencji.” Apel ten podpisało 200 osób, wielu noblistów, także związanych z AI – jak Geoffrey Hinton, a wśród tych sygnatariuszy także Wojciech Zaremba z Open AI. Jaka jest szansa na wytyczenie takich granic do postulowanego 2026 r.?
Spotykamy się też, aby podzielić opowiedzieć o Centre for Credible AI. Centrum Wiarygodnej SI przy Politechnice Warszawskiej. Co jest jego celem?
Jaka jest kondycja całego nurtu XAI (Explainable AI), wyjaśnialnej sztucznej inteligencji?
Reprezentacja Polski siatkarzy trzecią drużyną świata podczas mundialu na Filipinach, 28 września 2025 r. / Fot. Volleyball World
Męska reprezentacja w siatkówce wraca z medalem z czwartego mundialu z rzędu (2014, 2018, 2022, 2025). Pierwszy raz w historii zajmujemy najniższy stopień podium.
Po meczach półfinałowych było wiadomo, że Polska nie obroni wicemistrzostwa wywalczonego 3 lata temu, gdy mundial był rozgrywany w naszym kraju. Dotkliwa porażka z Włochami spowodowała, że musieliśmy się zadowolić walką o brąz. Czesi z kolei dopiero pierwszy raz stanęli przed szansą na jakikolwiek medal. I udało im się urwać faworyzowanej Polsce jednego seta. Po zakończeniu spotkania widać było radość w czeskich szeregach, pomimo zajęcia czwartego miejsca, uważanego często przez sportowców za „najgorsze”.
Drużyna Nikoli Grbicia przystąpiła do meczu o 3 miejsce mocno rozczarowana przebiegiem półfinałowego meczu z Włochami, gdzie przeciwnik wygrał w sposób bardzo zdecydowany, mimo ogromnych problemów z własną grą. Jeżeli chodzi o niedzielne starcie, to tylko pierwszy set odzwierciedlał rzeczywistą różnicę potencjałów polskiej i czeskiej siatkówki. W kolejnych partiach uwypuklił się brak Bartosza Kurka, oraz słabsza forma Kamila Semeniuka i Jakuba Kochanowskiego. Utrzymywały się znane z wcześniejszych etapów turnieju problemy z przyjęciem zagrywki i rozegraniem. Gra w ataku w ogromnym stopniu była na Wilfredo Leonie, który zdobył aż 26 punktów, w ataku kończąc 23 piłki na 36 uderzeń. W kluczowych momentach rywalizacji z Czechami do Leona dołączył nasz rezerwowy środkowy, który spędził na boisku całego czwartego seta. Łącznie z wcześniejszymi krótkimi wejściami, gracz ZAKSY Kędzierzyn Koźle zdobył 10 punktów (7/9 w ataku, 3 bloki).
Meczem z Czechami zakończył się dla Polaków sezon reprezentacyjny. Zdobyliśmy w jego trakcie również złoty medal Ligi Narodów.
