W audycji także m.in. o coraz bliższej nominacji republikańskiej dla Donalda Trumpa i wykluczeniu Borisa Nadieżdina z wyborów prezydenckich w Rosji.
Ewa Jeneralczuk m.in. o debacie wokół prawa aborcyjnego na Florydzie.
Dmytro Antoniuk o niepewności jeżeli chodzi o przyszłość gen. Walerija Załużnego jako dowódcy Sił Zbrojnych Ukrainy
Monika Adamski o wyznaczeniu stadionu na pograniczu stanów Nowy Jork i New Jersey na miejsce finałowego meczu mistrzostw świata w piłce nożnej w 2026 roku.
Alex Sławiński o chorobie nowotworowej króla Karola III i pojawiających się gdzieniegdzie zapowiedziach podwyższenia wieku emerytalnego w Wielkiej Brytanii.
Sławomir Budzik o kolejnych prawyborczych sukcesach Donalda Trumpa.
Jaśmina Nowak o wykluczeniu z wyborów prezydenckich w Rosji Borisa Nadieżdina, polityka otwarcie wytykającego błędy Władimirowi Putinowi.
Ojciec Paweł Kosiński o nagrodzie „Christofideles laici” dla amerykańskiej działaczki pro-life Helen Alvare.
Adrian Grałek o różnorodnych cenach pączków na Tłusty Czwartek.
Wysłuchaj całego magazynu „Ponad Oceanami” już teraz!
W audycji także m.in. o problemach demograficznych Ukrainy i skierowaniu przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawy budżetowej do Trybunału Konstytucyjnego.
Ewa Jeneralczuk o podejmowanych przez władze Florydy próbach ograniczenia dostępności mediów społecznościowych wśród młodzieży.
Dmytro Antoniuk o szczątkowych danych opisujących wyraźny spadek ludności Ukrainy.
Sławomir Budzik o kolejnych próbach wyeliminowania Donalda Trumpa z wyścigu o Biały Dom i coraz szerszym poparciu dla Palestyńczyków wśród młodzieży w Ilinois.
Alex Sławiński o planach przekazania większej władzy rządowi Irlandii Północnej o utrzymaniu przez Bank Anglii stóp procentowych na najwyższym od 16 lat poziomie. Taka metoda walki z inflacją pozostaje w użyciu od wielu miesięcy.
Iza Lech o wielkim wycieku teleinformatycznym w kanadyjskiej administracji rządowej.
Jaśmina Nowak o możliwych konsekwencjach zabicia trzech amerykańskich żołnierzy w Jordanii.
Ojciec Paweł Kosiński o fenomenie serialu „The Chosen”.
Adrian Grałek o echach decyzji prezydenta RP o skierowaniu ustawy budżetowej do Trybunału Konstytucyjnego. Andrzej Duda zapowiedział, że podobnie będzie postępował z każdą ustawą uchwaloną bez udziału Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika. Ponadto o najsłabszym od 20 lat wzroście gospodarczym.
Monika Adamski o zmianach w procedurach nowojorskiej stosowanych przez tę służbę podczas poszukiwania dzieci.
Wysłuchaj całego magazynu „Ponad Oceanami” już teraz!
W audycji także m.in. o projekcie polskiego budżetu na 2024 rok.
Ewa Jeneralczuk m.in. o niekorzystnym dla Donalda Trumpa wyroku Sądu Najwyższego stanu Kolorado. Były prezydent może zostać pozbawiony prawa udziału w tamtejszych prawyborach.
Dmytro Antoniuk o poważnej awarii kijowskiego metra. Ukraińskiej stolicy grozi komunikacyjny paraliż.
Sławomir Budzik o masowym przesyłaniu migrantów do Chicago przez gubernatora Teksasu. Efektem kryzysu jest opuszczanie miasta przez ludność.
Iza Smolarek i Alex Sławiński o zbliżającym się wielkim strajku brytyjskich lekarzy.
Ojciec Paweł Kosiński o antychrześcijańskiej polityce gubernatora Kalifornii Gavina Newsoma.
Adrian Grałek o projekcie polskiego budżetu na 2024 rok oraz zapowiadanym przez marszałka Sejmu Szymona Hołownię wygaszeniu mandatów poselskich Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika.
Monika Adamski o przygotowaniach do przywitania Nowego Roku na Times Square w Nowym Jorku.
Wysłuchaj całego magazynu „Ponad Oceanami” już teraz!
W audycji także m.in. o niepodwyższeniu ani obniżeniu przez Bank Anglii stóp procentowych.
Iza Lech o konsekwencjach protestu na granicy amerykańsko-kanadyjskiej między miastami Windsor i Detroit. Windsor domaga się rekompensaty za zamknięcie mostu Ambasador Bridge.
Dmytro Antoniuk o niedawnym odcięciu sieci komórkowej Kyivstar w stolicy Ukrainy i ogromnej popularności spektaklu „Konotopska vidma”. Środki z biletów w całości zostaną przeznaczone dla ukraińskiej armii.
Ewa Jeneralczuk m.in. o karze dla jednej ze szkół na Florydzie za dopuszczenie transpłciowej zawodniczki do turnieju siatkarskiego.
Alex Sławiński o utrzymaniu stóp procentowych w Wielkiej Brytanii na dotychczasowym poziomie i problemach tamtejszej służby zdrowia.
Ojciec Paweł Kosiński o możliwym ograniczeniu dostępności pigułki aborcyjnej w USA.
Jaśmina Nowak o zalewanych przez Izrael tunelach w Strefie Gazy.
Adrian Grałek o wydarzeniach tygodnia w Sejmie; próbie uzyskania wotum zaufania przez Mateusza Morawieckiego, ostateczne powołanie na premiera Donalda Tuska i zakłoceniu sejmowych obchodów Chanuki przez posła Konfederacji Grzegorza Brauna.
Monika Adamski o próbie odtworzenia legendarnego zdjęcia wykonanego na Rockefeller Center w Nowym Jorku.
W audycji także m.in. o orędziu prezydenta Andrzeja Dudy i dekomunizacji ukraińskiej przestrzeni publicznej.
Iza Lech o rosnącym niezadowoleniu nowych imigrantów z warunków życia w Kanadzie.
Dmytro Antoniuk o bieżących działaniach na rzecz derusyfikacji i dekomunizacji przestrzeni publicznej w Kijowie i innych częściach Ukrainy.
Arkadiusz Stachnik o wyborach lokalnych w niektórych amerykańskich stanach.
Iza Smolarek i Alex Sławiński o przemówieniu króla Karola III na inaugurację posiedzenia brytyjskiego parlamentu.
Jaśmina Nowak o doniesieniach na temat Polaków przetrzymywanych przez Hamas w Strefie Gazy.
Ewa Jeneralczuk o debacie kandydatów do uzyskania republikańskiej nominacji przed przyszłorocznymi wyborami prezydenckim w USA.
Adrian Grałek o poniedziałkowym orędziu prezydenta Andrzeja Dudy, w którym powierzył on misję stworzenia nowego rządu dotychczasowemu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu.
Ojciec Paweł Kosiński o antysemickim skandalu w Izbie Reprezentantów.
Monika Adamski o niedawnym maratonie w Nowym Jorku.
Wysłuchaj całego magazynu „Ponad Oceanami” już teraz!
Prezydentowi Francji odebrano gronostaje, koronę i berło, ale pozostawiono liczne pałace i służbę. Sam tylko Pałac Elizejski zatrudnia 1200 osób, żaden monarcha dziedziczny nie był obsługiwany lepiej.
Piotr Witt
Król w Wersalu
King of France, „Evening standard” – o Karolu III
Zręcznym wybiegiem dyplomatycznym Quai d’Orsay była kolacja w Wersalu. Się je, się nie mówi. Król brytyjski z prezydentem francuskim, królowa z prezydentową, jak równy z równym w republice demokratycznej. Poza tym przyjęto protokół rojalistyczny: pałac byłej monarchii, bankiet królewski; łącznie z czerwonym dywanem wynalezionym przez Ludwika XIV dla uprzywilejowanych.
Po bruku wersalskim nie da się chodzić na wysokich obcasach. Prezydent chwilami łapał króla za ramię, czego protokół dyplomatyczny nie pochwala. Zwróciła na to uwagę rojalistyczna prasa angielska. Żaden podobny nietakt nie zdarzyłby się zapewne w początkach PRL-u. Nad formami dobrego wychowania czuwał szef protokołu – książę Krzysztof Radziwiłł, którego marionetka w szopce politycznej śpiewała: „Bo ja jeden tylko wiem, czy ambasador brytyjski, sir Archibald Kerr, ma do Gomułki zwracać się ser (sir)”.
Zauważyli Państwo zapewne, jak bardzo w naszych czasach ustroje polityczne tak różne, jak monarchia i republika, upodobniły się do siebie. Francja odcięła się od monarchii gilotyną raz na zawsze, po czym w XIX wieku jeszcze trzykrotnie wskrzeszano monarchię, zanim w 1878 roku parlament definitywnie zatwierdził republikę.
Sympatie były podzielone. Po upadku cesarstwa (1871) na 675 deputowanych parlament liczył około 400 monarchistów i 250 republikanów. Siedem lat później opcja republikańska zwyciężyła jednym głosem hrabiego d’Haussonville, który podobno głosował przeciwko monarchii na złość innemu hrabiemu.
Odtąd każdy urzędujący prezydent stara się dorównać wspaniałością dawnemu dworowi. Oszczędzać mógł nawykły do przepychu Ludwik XIV, który na wojnę sukcesyjną hiszpańską kazał przetopić swoje srebra, łącznie ze srebrnymi meblami z Wersalu, mając poczucie odpowiedzialności przed Bogiem, ludem i dziedzicami własnej dynastii. Ale prezydent obierany wie, że te pięć lat – dawniej siedem – to moment niepowtarzalny, który należy dobrze wykorzystać, zwłaszcza iż republika laicka nie uznaje poza życiem doczesnym żadnego innego. W Wersalu przyjęcie dla 170 osób; twarze znane z telewizji i okładek czasopism ilustrowanych – piękne kobiety i sławni mężczyźni, błękitny homar, drób z Bresse, Chateau Mouton-Rothschild 2004.
Za złoconymi drzwiami Galerii Lustrzanej zostały sprawy, którymi żyją obydwa narody: Unia Europejska, inflacja, drożyzna, Afryka. Każda aluzja do nich trąciłaby w tych warunkach nietaktem. Nawet o imigracji trudno rozmawiać z królem, którego premier, Rishi Sunak, jest Hindusem, a jego córka ma na imię Krishna. Rozmowy na szczycie były zatem ograniczone tematycznie, a zresztą nie mówi się z pełnymi ustami.
Po przedłużonej kanikule ubiegłego lata, kiedy w Lyonie utrzymywała się temperatura bliska 40°C, a w Paryżu zanotowano 37,3°C, rozmowa o pogodzie narzucała się sama przez się: wspólny front walki przeciwko działalności ludzkiej odpowiedzialnej za ocieplenie klimatu. Fatalna gafa! W czasie, gdy król, znany z troski ekologicznej, rozmawiał w Paryżu, jego premier odwołał wszystkie zakazy dotyczące produkcji CO2. Samochody spalinowe, kotły gazowe centralnego ogrzewania, elektrownie ogrzewane gazem – wszystko po staremu. Zakazy przesunięte w odległą przyszłość. Nowe tylko setki licencji na eksploatację ropy i gazu na Morzu Północnym. Kto wie, czy nie otworzy kopalń?!
Prezydentowi odebrano gronostaje, koronę i berło, ale pozostawiono liczne pałace i służbę – jest gdzie się rozwinąć. Sam tylko Pałac Elizejski zatrudnia 1200 osób personelu, żaden monarcha dziedziczny nie był obsługiwany lepiej. A przecież są także inne rezydencje: Latarnia w Parku Wersalskim, Fort Bregancon na Lazurowym Wybrzeżu i inne, „gdzie po posadzkach lśniących snuje się rój służących”. Prezydent Mitterrand nazywany był stale przez prasę monarchą; prezydent Macron obrał lepiej się kojarzący przydomek Jupitera.
Anglicy postąpili roztropniej: zachowali tron, pozostawili królowi apanaże i listę cywilną, nie skąpią na reprezentację, pod warunkiem, że nie będzie się wtrącał do rządów. Panujący monarcha jest twarzą narodu angielskiego, ale twarzą niemą. Wolno mu się uśmiechać i pozwala się machać ręką. Czasami niema twarz ożywia się i otwiera usta, aby odczytać mowę napisaną przez innych.
Premier Baldwin po usunięciu z tronu Edwarda VIII za małżeństwo z amerykańską rozwódką kazał mu odczytać przez radio mowę abdykacyjną napisaną pod dyktando. Resztę życia diuk Windsoru spędził jako ozdoba paryskiego café society. Słowem: jest król, ale rządzą inni. Pod tym względem także republika upodobniła się do monarchii.
Demokracja reprezentacyjna to rządy większości, ale w odróżnieniu od demokracji bezpośredniej w jej imieniu rządzą wybrani; suwerenem jest większość, ale panuje prezydent. Większość zresztą jest kapryśna, podlega częstym zmianom humoru; zdarza się, że po wyborze parlamentu większość obraca się w innym kierunku i wybiera prezydenta skłóconego ze Zgromadzeniem Narodowym.
Nastanie Unii Europejskiej skomplikowało sprawy jeszcze bardziej, gdyż rządy Unii nie zawsze zgadzają się w życzeniem większości wyborców narodowych, unijnych, pół-narodowych – ani tych reprezentowanych w parlamencie, ani tych popierających prezydenta.
W każdym razie, monarchia czy republika, na czele państwa stoi z konieczności jeden i tylko jeden człowiek. We Francji Konstytucja 1958 r. oddała de Gaulle’owi władzę absolutną, którą generał sprawował z godnością i w interesie narodu. Ale i jemu czasem pisywali przemówienia zawodowy literat Malraux albo minister informacji Alain Peyrefitte. Zdarzało się to sporadycznie, w momentach nawału zajęć, chodziło o sprawy drugorzędne i pod ścisłą kontrolą generała.
Później praktyka spowszedniała. Prezydent Mitterrand miał licznych negrów, niektórzy szczególnie zręczni dobili się u jego boku wielkich zaszczytów, jak np. Eric Orsenna – negr główny, obdarzony najpierw Nagrodą Goncourtów, a następnie przyjęty w poczet czterdziestu nieśmiertelnych Akademii Francuskiej, z której nie wyrzucają, chyba że na cmentarz. Byli to wszystko zawodowi literaci, nieźle zorientowani w polityce – pióra wynajęte dla ich dobrego stylu.
W odróżnieniu od obezwładnionego monarchy brytyjskiego, władza absolutna prezydenta pozostała we Francji nieuszczuplona – decyzje polityczne w republice należały do niego.
Jeżeli wierzyć prezydentowi Eisenhowerowi, a ja mu wierzę, Ameryką z kolei rządzili potężni i bogaci właściciele konglomeratu finansowo-zbrojeniowego, wśród których wówczas przeważali nafciarze. Prezydent był ich głosem i przedstawicielem. Praktyczni Amerykanie pragnęli, aby przed sądem opinii publicznej bronił ich interesów w telewizji profesjonalista. A któż uczyni to lepiej, jak nie złotousty adwokat?
Próba z Nixonem nie wypadła zadowalająco. Adwokat okazał się zanadto ambitny i zbyt zasmakował we władzy osobistej. Ponieważ chodzi tylko o przekonujące czytanie, czy też wypowiadanie z pamięci cudzych tekstów, rozejrzeli się za aktorem.
Ronald Reagan spełnił wszelkie oczekiwania zleceniodawców. Aktor czytał, jakby mówił, pamięć miał niezawodną, a ponadto w poprzednim życiu komedianta w licznych westernach wcielał bohaterski model Amerykanina pierwszej, pionierskiej epoki Dzikiego Zachodu. Francuski rysownik przedstawił jego reakcję na wieść o ataku rakiet sowieckich. Prezydent podszedł do okna Pokoju Owalnego, złożył ręce w trąbkę i huknął: – Ustawcie wozy w półkole, kobiety i dzieci do środka!
Za przykładem najwyższego urzędu, potężny stan Kalifornii wybrał na swego gubernatora również aktora z Hollywoodu. Arnold Schwarzenegger był równie jak prezydent wysoki, a nawet lepiej od niego umięśniony.
Wołodymyr Zełenski nie dorównuje im obydwu ani wzrostem, ani sławą międzynarodową, tak jak Ukraina nie dorównuje Stanom Zjednoczonym. Ale aktor, który w mgnieniu oka zamienił strój klowna na bieliznę wojskową, odznacza się m.in. dobrą znajomością języka angielskiego – zaletą cenną u prezydenta Ukrainy, gdzie Amerykanie posiadają 17 mln hektarów czarnoziemu.
Najbardziej do monarchii republika francuska upodobniła się za prezydencji Emmanuela Macrona. W Anglii przemówienia pisali monarsze ludzie rzeczywiście rządzący królestwem – rząd i jego ministrowie. Mowę tronową prezydenta Macrona napisał Karim Tadjeddine, prezes amerykańskiego gabinetu konsultingowego McKinsey, czy raczej jego filii francuskiej. Opinii publicznej bardzo to się nie spodobało.
Jak wykazał raport Senatu, Amerykanie (800 pracowników we Francji) nie tylko pisali przemówienia, ale również decydowali za prezydenta w kwestiach dla państwa strategicznych. Np. za covid McKinsey wziął 90 mln euro. Prezydent gwałtownie zaprzeczył wnioskom Senatu, niemniej obiecał rozluźnić związki z McKinseyem z 230 mln euro rocznie (mówią o miliardzie) na 200 mln. Jak się wydaje, jego zaprzeczenia ani obietnice nie wszystkich przekonały.
Kiedy pod wpływem alarmujących raportów o stanie gospodarki i poziomie bezpieczeństwa państwa prezydent Macron obiecał przedstawić po wakacjach plan prosty i jasny ratunku dla zagrożonej republiki, tygodnik „Canard Enchaine” narysował parę prezydencką w nadmorskiej rezydencji – Forcie Bregancon. Brigitte, wychylając się z basenu: – Na czym właściwie ma polegać twój plan? Emmanuel, pijąc oranżadę przez słomkę: – Sam jeszcze nie wiem.
Co do mnie, to słyszałem, jak w autobusie linii 80 jakiś pasażer stwierdził: – Jeszcze McKinsey tego planu nie zredagował.
Artykuł pt. „Król w Wersalu” Piotra Witta, stałego felietonisty „Kuriera WNET”, obserwującego i komentującego bieżące wydarzenia z Paryża, można przeczytać w całości we październikowym „Kurierze WNET” nr 112/2023, s. 4–5.
Piotr Witt komentuje rzeczywistość w każdy czwartek w Poranku WNET na wnet.fm.
Październikowy numer „Kuriera WNET” można nabyć kioskach sieci RUCH, Garmond Press i Kolporter oraz w Empikach w cenie 9 zł.
Wydanie elektroniczne jest dostępne w cenie 7,9 zł pod adresami: egazety.pl, nexto.pl lub e-kiosk.pl. Prenumerata 12-miesięczna wersji elektronicznej: 87,8 zł.
Czytelnicy gazety za granicą mogą zapłacić za nią PayPalem lub kartą kredytową na serwisie gumroad.com.
W audycji także m.in. o awansie Kanady na drugie miejsce w rankingu najlepszych miejsc do życia.
Łukasz Jankowski o niespodziewanej obniżce stóp procentowych w Polsce.
Ewa Jeneralczuk o zaprezentowanym przez gubernatora Florydy Rona deSantisa programie pomocy dla poszkodowanych przez huragan Idalia.
Dmytro Antoniuk omawia ukraińskie echa wypowiedzi papieża Franciszka o „dziedzictwie Piotra I i Katarzyny II”. Życzliwość wobec papieża w ukraińskim społeczeństwie maleje.
Iza Smolarek i Alex Sławiński o problemach w brytyjskim szkolnictwie. Część placówek edukacyjnych wymaga gruntownych remontów, w związku z czym uczniowie muszą przejść na zdalny tryb nauki.
Iza Lech o awansie Kanady na drugie miejsce w rankingu państw najbardziej przyjaznym mieszkańcom.
Ojciec Paweł Kosiński o programie dofinansowań do podróży dla osób chcących poddać się operacji zmiany płci, a mieszkających w stanie, który takiej procedury zakazuje.
Liliana Wiadrowska m.in. o kontrowersjach wokół obecności rosyjskich dyplomatów w Bośni i Hercegowinie. W placówkach na terenie tego kraju umieszczono osoby wydalone z państw Unii Europejskiej oraz stanach alarmowych na rzekach w pobliżu bułgarskiego wybrzeża.
Monika Adamski o zmianie systemu przechowywania śmieci w Nowym Jorku.
W audycji także m.in. o przemianach politycznych na Bliskim Wschodzie, zmaganiach Wielkiej Brytanii z nielegalną imigracją i życiu religijnym Amerykanów.
Iza Lech o kanadyjskim systemie ochrony zdrowia i kryzysie mieszkaniowym w tym kraju.
Kazimierz Gajowy o możliwych wariantach przyszłości Bliskiego Wschodu ze szczególnym uwzględnieniem pozycji Rosji w regionie.
Ewa Jeneralczuk o sformułowanej przez Rona deSantisa krytyce sposobu kierowania Partią Republikańską pod przywództwem Donalda Trumpa.
Iza Smolarek narastającym problemie Wielkiej Brytanii z nielegalną imigracją.
Sławomir Budzik o wygłoszonym w Chicago wystąpieniu prezydenta Joe Bidena dotyczącym sytuacji ekonomicznej USA. Biden wskazał w nim sukcesy polityki swojej administracji w tym obszarze.
Dmytro Antoniuk o kontrowersyjnej rzeźbie we Lwowie.
Ojciec Paweł Kosiński o spadku uczestnictwa Amerykanów w Mszach świętych i nabożeństwach.
Monika Adamski o aktualnych wydarzeniach z życia chicagowskiej Polonii.
Wysłuchaj całego magazynu „Ponad Oceanami” już teraz!
