Refleksje odnośnie śmierci, w tym akcji ratowniczej, czterech żołnierzy USA na poligonie wojskowym w Podbrodziu. Zaproszenie na Bieg Tropem Wilczym do Wilna. O św. Janie Pawle II słów kilka.
Gościliśmy w „Studio Wilno”:
Rajmund Klonowski – redaktor prowadzący „Magazyn Kurier Wileński”; Prezes Federacji Mediów Polskich na Wschodzie
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Zofia Mazurek
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
O projekcie edukacyjnym dotyczącym historii Polski podczas II wojny światowej realizowanym w polskich szkołach na Litwie.
Gościliśmy w Sudio Wilno:
Marzena Jasińska – starszy inspektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku
Anna Kamińska – starszy inspektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku
Wioleta Wróbel – starszy inspektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Zofia Mazurek
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Nasza wileńska młodzież jest bardzo utalentowana, zróżnicowana, odważna i wolna. Mamy bardzo dużo możliwości z powodu naszej wielojęzyczności, ale też łączy nas nasza polskość i to nas trzyma razem.
„Próbujemy, każdy próbuje dla siebie zrozumieć, jak chce określać się: czy to Polak z Wilna, czy to Litwin z polskimi korzeniami, każdy ma inny pogląd na to. Ale też myślę, że nie jesteśmy tak bardzo oddzielną grupą, nie różnimy tak mocno od młodzieży w Polsce i na świecie. Po prostu poszukujemy siebie, tej ścieżki życiowej i też staramy się działać na rzecz naszej mniejszości.”
„gdy byłam mała częściej słyszałam o tej może nieprzyjaźni Litwinów i Polaków, dlatego zawsze starałam się zmieniać tą opinię i teraz tego w ogóle nie zauważam. Przez swoją działalność staram się szerzyć dobre imię Polaków w Wilnie wśród Litwinów i cieszę się, że napotykam tylko ludzi, którzy są pozytywnie do nas nastawieni i myślę, że te już przestarzałe stereotypy szybko znikną i w Wilnie ta wielonarodowość będzie bardzo pozytywna”
„niestety wpływ języka rosyjskiego jest nadal bardzo odczuwalny ponieważ dużo kto zna język rosyjski tak z rodziny, z mieszanych rodzin albo po prostu z tego, że rodzice go znają i dlatego też jakaś część młodzieży jest tak aktywnie interesuje całą przestrzenią internetową rosyjską, ponieważ jest ona o wiele większa niż litewska i polska, jak się nie zna na przykład angielskiego to w języku rosyjskim można znaleźć dużo więcej informacji dlatego język rosyjski nadal jest obecny u nas, ale nie powiedziałabym, że jest to takie po prostu używanie języka rosyjskiego, raczej to jakieś słowa, rusycyzmy. Często też bywa, że w naszej tej gwarze wileńskiej mieszają się języki, ponieważ codziennie rozmawiając w kilku językach trudno jest się przełączyć na jakiś jeden poprawnie całkiem czysty i uważam, że to urok gwary wileńskiej. Nie musimy go chować i te mieszaniny słów to jest takie nasze wileńskie, ale też uważam, że języki, które się zna trzeba znać dobrze tak aby móc mówić poprawnie.”
Gościliśmy w Studio Wilno:
Aurora Degesytė – uczennica z Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie, członkini Unijnej Platformy Uczestnictwa Dzieci, harcerka, aktorka Polskiego Teatru w Wilnie, wyróżniona nagrodą „Mały Krzysztof” za aktywność obywatelską i uczestnictwo w międzynarodowych inicjatywach i konferencjach.
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Filip Kwiatkowski
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
W dniu tłustego czwartku w litewskich tradycjach, był blin, był naleśnik – symbolizował słońce, którego mamy coraz więcej i więcej, dlatego właśnie tym blinem, tym słońcem witano wiosnę.
„Pączki na Litwie nie są popularne, ponieważ od lat szukamy pączków by je kupić, i nie mamy ich, gdyby to było popularne to po prostu była by naprawdę wielka podaż, ponieważ popyt jest. Z tego wynika, że my nie mamy takiej zakorzenionej tradycji”
„W niektórych polskich rodzinach, może nawet nie w niektórych, a większości polskich rodzin w dniu tłustego czwartku same gospodynie pieką pączki, ale raczej ten cały okres tłustego czwartku my po prostu jemy tłusto. Od czwartku do środy popielcowej, ten okres ostatkowy jemy bardzo tłusto, bawimy się i staramy się w ten sposób szykować się do wiosny, bo czeka nas post i przed tym postem, chcemy wykorzystać wszystkie możliwości”
„Jest bardzo wielka tradycja smażenia blinów, naleśników i nawet teraz ostatnio w szkołach jest częstowanie blinami, w miejscach pracy i gdy są jakieś imprezy to z blinami, ale na Wileńszczyźnie to były nie tylko bliny. W mojej rodzinie, tam skąd pochodzi moja mama w zapusty gotowało się kołduny. Z tego co wiem, ta tradycja gotowania pierogów, różnych pierogów i kołdunów z różnymi nadzieniami zagłębia się bliżej Ukrainy”
Gościliśmy w „Studio Wilno”:
Elżbieta Monkiewicz – autorka bestsellerów kucharskich, konsultantka i dziennikarka gastronomiczna, cukierniczka
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Wojciech Piątek
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
O rewolucji zdrowego rozsądku na Litwie; poszukiwaniach środków na zwiększenie obronności; jak też policzku dla byłych właścicieli ziemi w Wilnie.
„Rewolucja zdrowego rozsądku na Litwie zaistniała po jesiennych wyborach do parlamentu europejskiego w których przepadła partia Laisvė, która była taką forpocztą, jeżeli chodzi o takie ideologiczne sprawy dotyczące ideologicznych pomysłów uderzających w rodzinę, uderzających w zdrowy rozsądek jak to nazwał Prezydent Trump. Myślę, że po wygraniu prezydenta Donalda Trumpa, część klasy politycznej na Litwie konserwatywna nabierze większej odwagi, powiedzmy będzie bardziej wyraźnie formułowała swoje postulaty odwołując do zdrowego rozsądku, bo pamiętamy w zeszłej kadencji wręcz dochodziło do kuriozalnych przypadków, kiedy ówczesna premier kraju Imgrida Šimonytė zapytana w sejmie: ile jest płci ludzkich? Nie potrafiła odpowiedzieć na to pytanie. Udała, że nie rozumie pytania. W momencie, gdy Trump ogłosił, że są tylko dwie płcie ludzkie zgodnie z rozsądkiem, wiedzą. Jest mężczyzna i kobieta, myślę, że na Litwie i pani premier dowie się w końcu, ile jest płci ludzkich i już takie pytania nie będą powstawały w przestrzeni publicznej, albo przynajmniej ta część konserwatywna z większą determinacją będzie bronić zdrowego rozsądku”
„Mówiąc o rewolucji zdrowego rozsądku wydaje mi się, że charakterystyczne było spotkanie prezydenta Litwy Gitanasa Nausėdy i wszystkich liderów partii politycznych dotyczące zwiększenia finansowania na obronność (…) podczas którego praktycznie wszyscy byli zgodni, że należy zwiększyć finansowanie. Litwa stawia sobie taki ambitny cel, że będzie to od 5 do 6 % PKB i tutaj też wchodzimy w logikę zdrowego rozsądku, że będzie kosztowało to Litwę około 13 mld. Eur. Rozważano skąd tak duże pieniądze pozyskać w budżecie litewskim, a jednym z postulatów był, że należy zrezygnować z Zielonego Ładu, który jest narzucony. Może ta rewolucja zdrowego rozsądku wymusi na litewskich elitach, że szukając pieniędzy na obronność zrezygnujemy z części postulatów, które nie mają uzasadnienia gospodarczego”
„Gdy sytuacja zewnętrzna jest napięta nie należy eskalować sytuacji wewnętrznej, a propozycja mera Wilna Benskunkasa, który zaproponował, że może wystawić na aukcję atrakcyjną wileńską ziemię i pozyskać w ten sposób około miliarda eur. Z punktu widzenia byłych właścicieli ziemi w Wilnie sprawa jest konfrontacyjna, ponieważ oni oczekiwali na zwrot ziemi i oni mieli pierwszeństwo do tej ziemi, która im się należała w ramach ustawy, jako rekompensata za utracone drogie przecież grunta i wtedy odpowiedź była, że ziemi wolnej nie ma, a teraz Mer Wilna proponuje nawet 300 hektarów wolnej ziemi, tej bardziej atrakcyjnej. Zapewne jest to taki policzek dla właścicieli i może przyczynić się do napięć na tle narodowościowym”
Gość „Studia Wilno”:
Tadeusz Andrzejewski – Radny Rejonu Wileńskiego, Przewodniczący Komitetu ds. Wsi, Gospodarki Lokalnej i Planowania Terytorium
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Filip Kwiatkowski
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Ludzie mieszkali w Związku Sowieckim, gdy upadł, w większości nie znali języka litewskiego; stąd pozostali przy mediach rosyjskojęzycznych – mówi politolog.
Dr Barbara Jundo-Kaliszewska wskazuje, że potrzebne jest zintensyfikowanie działań na rzecz rozpowszechnienia języka polskiego na Litwie i podaje liczne przykłady już podejmowanych w tym obszarze inicjatyw.
Politolog omawia również działania rosyjskiej machiny propagandowej w obliczu pełnego przejścia Litwy, Łotwy i Estonii do unijnego systemu elektroenergetycznego.
Powielano narrację dotyczącą tego, że zabraknie prądu, że zabraknie wody, że trzeba zainwestować w dodatkowe świece i inne zabezpieczenia – to jest właśnie typowy przykład destabilizacji państwa, zastraszania obywateli
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Koncert kolęd „Do Betlejem” w Zatroczu na rzecz Hospicjum bł. ks. M. Sopoćko. „Staramy się podczas koncertu pokazać to co jest piękne, to co ważne, a inicjatywa ta od lat łączy i Polaków i Litwinów.
Gościliśmy w „Studio Wilno”:
Alina Kowalewska – prezes Trockiego Oddziału Rejonowego Związku Polaków na Litwie, radna Samorządu Rejonu Trockiego
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Zofia Mazurek
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
„Ważne jest, żeby zapraszać polityków litewskich do Polski w stronę granicy z Niemcami, z Czechami, z Litwą i pokazywać, że w Polsce funkcjonują nadpisy w języku niemieckim, czeskim, litewskim.”
„Najważniejsze dla nas tu na Litwie jest możliwość funkcjonowania w życiu publicznym, języka polskiego, możliwość polskich nazw geograficznych tam, gdzie Polacy stanowią więcej niż 20 %, tak jak to jest w Polsce. Ja sądzę, że te parytety polskie są bardzo ważne i w tym przypadku jestem przekonany, i o tym też była rozmowa w trakcie kampanii wyborczej do Sejmu RL, które to mieliśmy na jesieni poprzedniego już roku, koalicja rządząca dzisiaj podkreśla, że te zmiany mogą być wprowadzone i oni wezmą inicjatywę w tym, żeby do tych zmian doszło. Oczywiście to jest proces.”
„Geograficzne nazwy miast miasteczek w Polsce są i to wszystko nie przeszkadza nikomu funkcjonować w dzisiejszej Unii Europejskiej. Ale to jest proces i moim zdaniem takie wizualne pokazanie naszym litewskim braciom jak jest w Polsce. Nie tylko mówić, ale też pokazywać i też próbować organizować różne spotkania z miejscową ludnością w jaki sposób oni to traktują, z Polakami tam, gdzie mniejszości funkcjonują w Polsce. Jaki jest ich pogląd na to, że takie nazwy funkcjonują.”
„Gościliśmy w „Studio Wilno”:
Czesław Okińczyc – sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy, adwokat, założyciel Radia „Znad Wilii”
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Zofia Mazurek
O traktacie polsko-litewskim; oczekiwaniach wobec nowego rządu Litwy; jak też o filmie dokumentalnym „Bądź mu miłosierny”, czyli pieśni pogrzebowe – jedno z najstarszych zjawisk kulturowych na Litwie.
„Traktat odegrał swoją rolę. Zapisy te nadal są ważne, aczkolwiek na niektóre możemy teraz patrzeć z uśmiechem na twarzy jak na przykład o odwiecznych stolicach Litwy – Wilna, a Polski – Warszawa. (…) jak zauważa Jan Widacki, pierwszy ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w niepodległej Litwie: Polska i Litwa w traktacie polsko-litewskim zrzekła się swojej suwerenności, ponieważ jeśli Polska będzie chciała kiedyś z jakichś przyczyn przenieść stolicę do Krakowa lub Poznania czy jeszcze innego miasta – to będzie musiała zapytać pozwolenia Litwy i to samo Litwa będzie musiała uczynić. Jest to takie kuriozum prawne, ale takie były czasy, bo inaczej chyba się nie dało.”
„Śpiewy pogrzebowe – to brzmienie zapamiętałem jeszcze z dzieciństwa. Na pierwszych pogrzebach, których byłem jako dziecko, czyli to w rodzinie lub u kogoś. Zacząłem tym się interesować, a ponieważ było wydane kilka książek o tym zjawisku, chociaż bardzo niedużo, ponieważ same badania nad śpiewami i obrzędami pogrzebowymi nawet w Polsce zaczęły się pod koniec XX w. Jeżeli chodzi o śpiewy wileńskie również te obszary polskojęzyczne na Litwie to przełom XX / XXI. Tym nie mniej ukazało się kilka monografii naukowych i mnie to zainteresowało. Pomyślałem, że to jest takie fajne, bo to jeden z takich składników tożsamościowych. Tym bardziej, że na przykład śpiewy pogrzebowe w Polsce ta tradycja zanikła prawie, oprócz tam kilku regionów. Natomiast u nas jest nadal żywa i to jest ciekawe.”
„Gościliśmy w „Studio Wilno”:
Antoni Radczenko – dziennikarz i publicysta, działacz społeczności polskiej na Litwie, który został odznaczony srebrnym medalem „Za zasługi” przez Departament Mniejszości Narodowych przy Rządzie Litwy za działalność dziennikarską i publicystyczną oraz promowanie międzykulturowego dialogu
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Filip Kwiatkowski
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
O pszczołach, bartnictwie, tradycji narodów dawnej RP w 157. rocznicę urodzin Marszałka – Józefa Piłsudskiego, który był pszczelarzem lubił obserwować pszczoły i uwielbiał miód – najlepiej lipowy.
Bartnictwo jest wspólną tradycją Polaków, Litwinów, Białorusinów, a także Ukraińców. W 2020 roku kultura bartnicza została wpisana na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Litwa ma doskonale zachowane tradycje bartnicze, które występują m.in. w Dzukijskim Parku Narodowym.
Gościliśmy w „Studio Wilno”:
Piotr Piłasiewicz –z Augustowa – prezes Bractwa Bartnego
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Wojciech Piątek
