O rekordowym bezrobociu na Litwie w kontekście sytuacji na rynku pracy, o wyzwaniach przed nowym rządem i państwie dobrobytu; Salezjański wolontariat misyjny – adopcja miłości.
Gościliśmy w „Studio Wilno”:
Prof. Bogusław Grużewski – dyrektor Instytutu Badań Rynku Pracy i Badań
socjalnych.
Ks. Roman Sikoń – prowadzący audycję „Riksza Miłosierdzia” tym razem z
ośrodka w Liberii.
Prowadząca: Agata Antoniewicz
Realizator: Paweł Belous
Czesław Okińczyc o walce Litwinów o niepodległość i wsparciu, jakie otrzymali od Polaków.
Czesław #Okińczyc w #PoranekWNET: Cieszy nas niezmiernie inicjatywa prezydenta Andrzeja Dudy, że Pałac Prezydencki wczoraj wieczorem był upiększony specjalnym podświetleniem flagi litewskiej i słowami Wolność – Laisvė, dla nas było to bardzo wzruszające.#RadioWNET
— RadioWnet (@RadioWNET) January 13, 2021
Czesław Okińczyc opowiada w 30. rocznicę wydarzeń styczniowych o tym, jak Litwa odzyskała niepodległość. Litewska SRR ogłosiła przywrócenie państwowości litewskiej już 11 marca 1990 r., jednak deklaracja ta nie została wówczas uznana.
Ciągle Gorbaczow straszył, że zdławi tą naszą rewolucję i niepodległość.
W nocy z 12 na 13 stycznia jednostki Armii Radzieckiej przystąpiły do szturmu do wieżę telewizyjną i Dom Prasy. Zginęło wówczas 14 osób (z czego jeden żołnierz, 15 osoba zmarła w lutym). Litwini stawiali sobie wówczas pytania:
Czy będzie zajęty parlament? Czy będzie zajęty przez sowieckie wojska rząd litewski?
Mówiło się o możliwości utworzenia rządu na uchodźstwie. Sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy wspomina pomoc i solidarność Polaków z Litwinami. Wielu polskich parlamentarzystów odwiedzało parlament litewski. Wspomina, że rozstrzygnięcie nastąpiło po puczu Janajewa:
Ważnym momentem było uznanie przez Islandię niepodległości Litwy.
Okińczyc wyraża wdzięczność dla pierwszego prezydenta Rosji, Borysa Jelcyna.
Posłuchaj całej rozmowy już teraz!
A.P.
Na Litwie obowiązuje częściowy zakaz przemieszczania się. W nadawanej z Warszawy audycji Krzysztof Skowroński rozmawia z Agatą Antoniewicz i Czesławem Okińczycem.
Czesław Okińczyc o dwudniowej wizycie prezydenta Andrzeja Dudy na Litwie, niewykorzystanej szansie AWPL na upomnienie się o ważne dla Polaków spraw i o stosunkach litewsko-białoruskich.
Czesław Okińczyc cieszy się, że odchodzący rząd litewski zrobił wszystko by stosunki te powróciły. Prezydent Andrzej Duda w czasie swej wizyty odwołał się do wspólnej historii polsko-litewskiej. Litewski prawnik ocenia, że pogląd litewski na wspólną historię zmienia się na bardziej pozytywny. Krytykuje AWPL-ZChR za niewykorzystanie możliwości do rozwiązania problemów polskiej mniejszości:
Mamy zaległe sprawy, mimo że mieliśmy przez cztery lata koalicję z udziałem Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, która w tym czasie mogła przekonać rządzących o tym, iż trzeba np. odwołać ujednolicony egzamin z języka litewskiego dla abiturientów, można było upomnieć się o ustawę o mniejszościach narodowych, pisownię nazwisk.
W tej ostatniej sprawie działa na Litwie Ewelina Dobrowolska, znana obrończyni praw człowieka. Cieszy fakt dobrych stosunków resortów szkolnictwa obu krajów. Działacz polskiej mniejszości narodowej na Litwie wskazuje, że u naszych północno-wschodnich sąsiadów działa PZU.
Nasz gość odpowiada na pytanie o stosunku litewsko-białoruskie. Litwini postrzegają je w kontekście wspólnej historii wspierając białoruską opozycję. Zapewnili azyl w Wilnie Swiatłanie Cichanouskiej.
Litwini jednoznacznie popierają Białorusinów w ich dążeniach do demokracji.
Posłuchaj całej rozmowy już teraz!
A.P.
Kreml może użyć patriotycznie pobudzonych „prawosławnych turystów”, zaopatrzonych w „prywatne” czołgi i systemy artyleryjskie. Wielu Rosjan posiada także „prywatne” statki powietrzne…
W 1917 r., kiedy to powstała Federacja Zakaukaska, składająca się z Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu, były nadzieje na trwałe oderwanie się tego obszaru od Imperium Rosyjskiego. Konflikty między Gruzinami, Ormianami i Azerami doprowadziły do wyodrębnienia się niezależnych krajów: Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu. Każdy z tych starożytnych narodów, uciskanych przez wiele lat, snuł wizje odtworzenia swojego państwa w granicach historycznych o jak największym zasięgu. I tak Ormianie marzyli o wielkiej Armenii, Azerowie o wielkim Azerbejdżanie, a Gruzini o wielkiej Gruzji. W związku z tym wybuchły konflikty między tymi trzema krajami. Wykorzystała to w kemalistowska nacjonalistyczna Turcja, niemal zajmując Armenię. Z kolei Ormianie zajęli część terytorium Azerbejdżanu. Wszystkich pogodziła Armia Czerwona, która do 1922 r. ostatecznie złamała opór poszczególnych państw kaukaskich.
Rejon Górskiego Karabachu został przez aliantów przyznany po I wojnie światowej Azerbejdżanowi, a bolszewicy w 1920 r. potwierdzili to nadanie i pozostał on w Azerskiej SSR.
Należy tu wspomnieć, że związana umową kończącą wojnę z Turcją bolszewicka Rosja przekazała Azerbejdżanowi rejon, który z racji geograficznych powinien należeć do Armenii (dziś nazywa się on Nachiczewańska Republika Autonomiczna). Teren jest obecnie eksklawą Azerbejdżanu i został zupełnie zablokowany przez Armenię. Linie komunikacyjne łączące go z resztą Azerbejdżanu biegną przez Turcję lub Iran. Armenia graniczy od południowego zachodu z NRA, a z północnego wschodu z obszarem Górskiego Karabachu, formalnie należącym do Azerbejdżanu.
Górski Karabach, w 1991 r. zamieszkały w 76% przez Ormian, został zajęty w wyniku operacji wojskowej przez siły armeńskie i de facto pozostaje poza jurysdykcją Baku. Obie strony dopuściły się przy tym czystek etnicznych i związku z tym wielu Ormian musiało opuścić Azerbejdżan, a Azerów – Górski Karabach.
Azerbejdżan nigdy nie zrezygnował z odzyskania swojego terytorium. Trzeba tu zaznaczyć, że istnieje duża presja społeczna na władze, by drogą dyplomatyczną bądź militarną przywróciły suwerenność enklawy.
Do dużych protestów społecznych na tym tle doszło w lipcu 2020 r. w Baku. Azerbejdżan, zasobny w surowce energetyczne, wydaje się stać na lepszej pozycji niż biedna i mniej liczna Armenia. Jednak Armenia ma ważnego sojusznika – Federację Rosyjską; stąd dotychczasowe próby przywrócenia zwierzchności nad Górskim Karabachem przez Baku kończyły się niepowodzeniem.
Należy nadmienić, że 15 km od linii rozgraniczenia biegnie ważna infrastruktura przesyłu surowców energetycznych do Turcji i gruzińskich terminali nad Morzem Czarnym, omijająca FR. W interesie Rosji byłoby zatem nie tylko utrzymanie kontroli Armenii nad Górskim Karabachem, ale rozszerzenie tego terytorium, a co za tym idzie – objęcie kontroli nad tymi ważnymi korytarzami transportowymi. (…)
Rosja ma oficjalnie związane ręce, póki gra toczy się o terytorium formalnie należące do Azerbejdżanu. No chyba, że się pojawi zagrożenie humanitarne… Wtedy będzie mogła wyprowadzić wojska ze swojej bazy usytuowanej w Armenii. Jest jeden problem: Turcja, która otwarcie wsparła Baku i ma ku temu argumenty prawne. Przecież Górny Karabach jest w rękach separatystów, nielegalnych formacji zbrojnych. Wiemy jednak, że Kreml, kiedy podejmie decyzję, może użyć patriotycznie pobudzonych „prawosławnych turystów”, zaopatrzonych w „prywatne” czołgi i systemy artyleryjskie. Wielu Rosjan posiada także „prywatne” statki powietrzne…
Sytuacja jest zatem bardzo niepewna, rozwojowa i przypomina scenariusz, jaki szykowało KGB na Litwie dla Polski, wychodzącej właśnie spod wpływu ZSRR, wykorzystując patriotyczne uniesienie Polaków.
Starano się mianowicie utworzyć Polski Kraj Narodowo-Terytorialny. Połknięcie tej przynęty mogłoby mieć katastrofalne skutki dla 38 mln Polaków. Trwały konflikt z Litwą, przypominający to, co było przed II wojną światową, zablokowałby nasze starania o członkostwo w UE i NATO. Członkostwo Krajów Nadbałtyckich także stanęłoby pod znakiem zapytania. Dobrze, że Warszawa oparła się pokusie i zajęła stanowisko uznania granicznego status quo.
Bogactwo materialne i kulturowe narodu nie jest już zależne, jak w minionych wiekach, od wielkości terytorium, ale od stopnia wykorzystania kapitału ludzkiego. Gospodarka oparta na wiedzy daje szansę rozwoju nawet bardzo małym terytorialnie państwom. Los rodaków mieszkających poza naszymi wschodnimi granicami i kwestia pomocy Polski dla nich to temat na inny artykuł.
Z tej dygresji wynika, jak ważna jest dojrzałość elit. Na Kaukazie – trzeba ze smutkiem skonstatować – nie potrafiły one udźwignąć ciężaru obowiązków wobec swoich narodów. Sytuacja jest tam obecnie bardzo trudna i mamy na nią niewielki wpływ.
Pokój i stabilność na Kaukazie, a także bezpieczeństwo korytarzy transportu ropy i gazu, jest kluczowe dla nas, jeśli chcielibyśmy kiedyś szerzej skorzystać z zasobów Morza Kaspijskiego jako komponentu w naszym planie dywersyfikacji kierunków dostaw ropy i gazu.
Cały artykuł Mariusza Pateya pt. „Górski Karabach. O co toczy się gra?” znajduje się na s. 16 listopadowego „Kuriera WNET” nr 77/2020.
Negocjacje ws. paktu New START, ćwiczenia wojskowe Malabar, pierwsza wizyta zagraniczna premiera Japonii i słowa Marka Espera. Albert Świdziński o istotnych dla geopolityki wydarzeniach na świecie.
Albert Świdziński wskazuje na kwestię przedłużenia paktu amerykańsko-rosyjskiego New START, który wszedł w życie w 2011 r. i wygasa w 2021 r. W ostatnim tygodniu Rosjanie zmienili swoje nastawienie w negocjacjach nad przedłużeniem tego porozumienia ograniczającego zbrojenia jądrowe.
Rosjanie zgodzili się w zasadzie bezwarunkowo na propozycje stawiane przez Waszyngton- przedłużenie rozmów o rok i zamrożenie stanu głowic.
Dyrektor analiz w Strategy&Future dodaje, że zarówno Rosjanie, jak i Chińczycy rozbudowują swoje arsenały pocisków średniego zasięgu. W związku z tym, NATO ma rzekomo samo rozbudować swój arsenał. Mogło mieć to wpływ na postawę Kremla wobec negocjacji.
Tymczasem Indie organizują ćwiczenia Malabar. Wezmą w nich udział Australia, Japonia i Stany Zjednoczone. Fakt, że do ćwiczeń przystąpiła Australia zbliża współpracę tych krajów do koncepcji tzw. azjatyckiego NATO. Sojusz ten wymierzony jest w Chiny. Tymczasem Szwecja wyklucza ze swojej sieci 5G Huawei, przychylając się tak jak Australia i Wielka Brytania, do amerykańskich ostrzeżeń przed korzystaniem z usług chińskiego koncernu.
Pierwszą swoją podróż zagraniczną odbył nowy premier Japonii Yoshihide Suga- do Wietnamu i Indonezji. Jak zauważa nasz gość, oba państwa są członkami grupy AESAN. Pod tym względem Suga kontynuuje politykę swojego poprzednika, który także swe rządy rozpoczął od odwiedzenia krajów Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej. W trakcie wizyty zapadły ustalenia w sprawie eksportu japońskiej broni do Indonezji i Wietnamu.
Japonia od 1976 do 2014 r. w ogóle nie eksportowała broni.
Kraj Wschodzącego Słońca formalnie nie posiada sił zbrojnych, zgodnie ze swą konstytucją, w której wyrzekł się prawa do prowadzenia wojny. Albert Świdziński wskazuje na przemówienie Marka Espera, który zaznaczył, że polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych będzie mniej warunkowana ściśle lokalnie, a prowadzona bardziej holistycznie. Sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych powiedział także, iż obowiązek spoczywający na członkach Sojuszu Północnoatlantyckiego przeznaczania dwóch procent na obronność powinien być rozciągnięty na wszystkich sojuszników USA.
Esper zauważył, że możliwe będzie przeniesienie elementów 2 pułku kawalerii do Polski lub państw bałtyckich.
Świdzińska zaprasza na stronę strategyandfuture.org, do zapoznania się ze znajdującymi się tam analizami.
Posłuchaj całej rozmowy już teraz!
A.P.
Paweł Możejka o wciąż trwających protestach na Białorusi, stosunku Białorusinów do Rosji, początku rządów Łukaszenki i tym, co mogą zrobić państwa zachodnie.
Mamy ogromną granicę z Rosją i jest to nasz sąsiad. W naszym interesie są normalne stosunki sąsiedzkie. Prosimy tylko o jedno, by nie wtrącali się w nasze sprawy.
Paweł Możejka mówi o stosunku Białorusinów do Rosji. Chcą oni mieć z nią dobre stosunki, tak jak z innymi sąsiadami. Tymczasem trwa 51 dzień protestów na Białorusi. Dziennikarz Biełsatu podkreśla, że ludzie wciąż protestują w aż 30 miastach, mimo represji, złej pogody i zmęczenia. Odpowiada na pytanie, czy Białorusini są gotowi na sankcje ekonomiczne. Stwierdza, że na razie mówi się tylko o sankcjach politycznych- zakazach wjazdu dla urzędników. Nasz gość wskazuje, że
Nie słyszymy konkretów, jeśli chodzi o wsparcie społeczeństwa obywatelskiego.
Podkreśla, że demonstranci potrzebują konkretnych propozycji pomocy. Możejka przypomina początki rządów pierwszego białoruskiego prezydenta. Zmieniona została flaga, a następnie konstytucja.
Nie było roku, by Łukaszenka nie skupiał więcej władzy wokół siebie. […] Nie mieliśmy wówczas społeczeństwa demokratycznego.
Rozmówca Katarzyny Adamiak-Sroczyńskiej podkreśla, że Białorusini są normalnym społeczeństwem. Stwierdza, że trzeba wywierać presję na Rosję, żeby nie wspierała Łukaszenki, albo nawet żeby popychała go do porozumienia z protestującymi.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
K.T./A.P.
Marcin Przydacz o zaprzysiężeniu prezydenckim Alaksandra Łukaszenki i nieuznawaniu go za białoruską głowę państwa oraz o pomocy dla represjonowanych i funduszu międzynarodowym dla Białorusi.
Wybory nie były ani wolne, ani zgodne ze standardami.
Marcin Przydacz stwierdza, że nieraz na świecie przywódcy zdobywali władzę siłą, bez jakiejkolwiek legitymizacji. Sądzi, że Polska może utrzymywać stosunki dyplomatyczne z Białorusią, nie uznając Alaksanda Łukaszenki za jej prezydenta. Podobną do władz Polski decyzję podjęły rządy Czech, Litwy, Niemiec, Ukrainy i Słowacji.
Nasz gość odnosi się do pytania, czy decyzja o nieuznawaniu Łukaszenki nie ucieszy prezydenta Rosji. Stwierdza, że
Twierdząc ciągle, że chce zachowania suwerenności Białorusi Alaksandr Łukaszenka wprowadził się w rolę absolutnie podległą wobec Putina.
Wiceminister spraw zagranicznych mówi o pomocy dla białoruskich dysydentów. Nasi wschodni sąsiedzi otrzymują pomoc w polskich szpitalach. Złagodzony został reżim wizowy, mimo koronawirusa.
Unia Europejska, świat zachodni powinien mieć pewną formę wsparcia dla Białorusi.
Na ten temat polska dyplomacja rozmawia z partnerami z Grupy Wyszehradzkiej i z państw bałtyckich. Warszawa chce powołania funduszu dla Białorusi współfinansowanego przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Czy nie uzależni to Mińska od zachodnich instytucji finansowych?
Takich kajdan, jak założonych Białorusi przez Putina, Zachód nigdy nie nałoży.
Marcin Przydacz wskazuje na wyprzedaż przez Białoruś swych „sreber rodowych”- przejmowaniu białoruskich spółek przez rosyjskie. zauważa, że Łukaszenka jest człowiekiem o mentalności sowieckiej. Potrzeba wesprzeć sektor małych i średnich przedsiębiorstw.
Posłuchaj całej rozmowy już teraz!
A.P.
Andrzej Poczobut o inauguracji kolejnej kadencji prezydenta Alaksandra Łukaszenki, tym czym różniła się ona od innych oraz o zwalnianiu się ludzi służb z pracy i sankcjach UE.
Jest to najdziwniejsza inauguracja prezydenta Łukaszenki z dotychczasowych.
W jaki sposób białoruski prezydent uchronił się przed protestami wobec inauguracji swej kolejnej kadencji? Zorganizował ją w tajemnicy. Andrzej Poczobut wskazuje, że zgodnie z białoruskim prawem inauguracja powinna być transmitowana na żywo w radiu i telewizji. Tak się jednak nie stało, gdyż prezydent nie chciał ujawniać daty inauguracji. Dodaje, że
Rzeczniczka Łukaszenki mówiła mediom, że jeżeli będzie inauguracja przed nią zostaną media poinformowane o tym.
Dziennikarz zaznacza, że pierwotnie inaugurację planowano przeprowadzić już po zdławieniu protestów. To się jednak nie udało, więc ucieknięto się do wybiegu obnażającego słabość prezydenta:
Przywódca, który twierdzi, że wygrał zdobywając 80 proc. głosów, nie musi sięgać po takie po takie triki, żeby przeprowadzić inaugurację.
Poczobut odnosi się do informacja na temat masowych odejść pracowników białoruskich służb z pracy. Stwierdza, że ludzie faktycznie zwalniają się, ale nie ma to skali masowej. Nie sądzi też by było to efektem akcji ujawniania tożsamości tłumiących protesty funkcjonariuszy. Podkreśla, że gdyby faktycznie przeciwko Łukaszence zwrócili się ludzie ze służb, to jego władza by upadła. Nasz gość nie liczy na zdecydowane działania ze strony Unii Europejskiej:
Unia nie jest w stanie uzgodnić nawet kilkudziesięciu nazwisk objętych sankcjami.
A.P.
Paweł Bobołowicz przedstawia założenia inicjatywy Trójkąta Lubelskiego, który powstał po spotkaniu szefów MSZ Polski, Litwy i Ukrainy. W dokumencie mówi się o współpracy Ukrainy z Trójmorzem.
Korespondent Radia Wnet z Ukrainy, Paweł Bobołowicz donosi o spotkaniu szefów MSZ Polski, Litwy i Ukrainy w Lublinie, podczas którego powołano tzw. Trójkąt Lubelski. Nowa inicjatywa ma być platformą współpracy pomiędzy trzema państwami, gdzie toczyć się będą regularne spotkania ministrów resortów spraw zagranicznych i przedstawicieli innych instytucji.
Mówi się o stworzeniu oficerów łącznikowych przy ministerstwach, którzy będą koordynować współpracę (…) W tej deklaracji, która została zawarta w Lublinie, mówi się wprost o współpracy Ukrainy z inicjatywą Trójmorza, ale są też kwestie dotyczące obronności.
Jak podkreśla dziennikarz, na Ukrainie zarówno Polska, jak i Litwa są najcieplej odbieranymi krajami w tamtejszym społeczeństwie. Dodaje, że sama deklaracja prawdopodobnie zostanie przyjęta pozytywnie, gdyż ukraińscy eksperci już wcześniej wskazywali na konieczność podjęcia takiej współpracy.
Gość Jana Gromnickiego zwraca uwagę, że pomimo zawarcia porozumienia o zawieszeniu broni, nadal na wschodzie Ukrainy odbywają się ostrzały ze strony rosyjskich separatystów.
Jeżeli w ciągu pierwszej doby, po tym głośnym rozejmie używane są wyrzutnie granatników, to nie można mówić o przypadkowym ostrzale (…) Jeżeli zaraz po ogłoszeniu rozejmu dochodzi do ostrzałów to jest to prowokacja wymierzona w stronę ukraińską.
Posłuchaj całej rozmowy już teraz!
M.K.
