Kategoria: Podcast

22 stycznia 2025 roku na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie uczczono 162. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego. Przybyli dyplomaci z Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, na czele z kierownikiem placówki Krzysztofem Łukjanowiczem, przedstawiciele organizacji polskich, harcerze, uczniowie oraz mieszkańcy Lwowa, by złożyć kwiaty na Górce Powstańców Styczniowych i oddać hołd bohaterom polskiej drogi ku wolności.
Krzysztof Łukjanowicz, kierownik placówki Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, w swoim wystąpieniu podkreślił znaczenie styczniowego zrywu:

Powstanie Styczniowe było wydarzeniem wyjątkowym — wielkim zrywem niepodległościowym o ogromnym znaczeniu, największym obok konfederacji barskiej. Niosło uniwersalne przesłanie, a hasło «Za naszą i waszą wolność» było aktualne przez większość XIX wieku i pozostaje ważne także dziś, zwłaszcza w tym miejscu

Zwrócił też uwagę na rolę kobiet w walce o niepodległość:

Kobiety wzięły na siebie wiele zadań dotychczas zarezerwowanych dla mężczyzn, którzy byli poddawani represjom i wysyłani w głąb Rosji. Ostatecznie, gdy w 1918 roku Józef Piłsudski wydał stosowne dekrety, Polki otrzymały pełnię praw i wolność obywatelską

Emil Legowicz, prezes Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, podkreślił osobisty wymiar pamięci:

Jako niemłody człowiek pragnę wyrazić ogromną wdzięczność za to, że my, Polacy, pamiętamy o naszej historii, o Ojczyźnie i o tych, którzy poświęcili dla niej to, co najcenniejsze – własne życie

Robert Czyżewski: powstanie styczniowe było podstawą nowoczesnego myślenia o polskości

Zadał też pytanie, które – jego zdaniem – powinien sobie postawić każdy współczesny Polak:

Gdybyśmy sami znaleźli się na miejscu tamtych bohaterów, czy oddalibyśmy życie za swoją Ojczyznę?
Janusz Balicki, prezes Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie) w rozmowie z Arturem Żakie opowiedział o corocznej obecności przy pomniku Szymona Wizunasa Szydłowskiego:

Właśnie obchodzimy 162. rocznicę. A dlaczego tu jesteśmy? Bo tak nam dyktuje serce. Gdyby nas tu nie było, oznaczałoby to, że coś jest nie tak. My, jako polscy patrioci mieszkający na ziemi lwowskiej, przychodzimy tu co roku. Co więcej, angażujemy się w porządkowanie tego miejsca, bo to najwyższy punkt Cmentarza Czajkowskiego, a ze względu na rozrastającą się zieleń zawsze jest tu sporo pracy

Wspomniał też trudne czasy radzieckie:

Nie było wtedy tak ładnych zniczy jak dziś; paliliśmy zwykłe świece czy używaliśmy ręcznie robionych lampionów, ale to zawsze podkreślało wagę tego miejsca

Zaznaczył rolę Lwowa jako schronienia dla powstańców po powrocie z tułaczki:

Choć osoby pochowane na tym cmentarzu nie walczyły na tych terenach, wielu z nich powróciło z tułaczki, między innymi z Syberii. Tutaj znaleźli godne warunki do życia i pracy. (…) Warto również pamiętać, że nad losem powstańców czuwało Towarzystwo Weteranów, które opiekowało się nimi aż do końca ich dni

Harcmistrz Stefan Adamski, przewodniczący Harcerstwa Polskiego na Ukrainie, wskazał na znaczenie udziału młodzieży harcerskiej w uroczystości:

Po pierwsze, chcemy uczcić to święto i zwrócić uwagę młodego pokolenia, by wiedziało, dlaczego się tu spotykamy. (…) Po drugie, wśród powstańców jest ktoś z mojej rodziny. Znam jego nazwisko i imię, ale nie poznałem jeszcze całej historii tego przodka

Zapytany o aktualne przesłanie Powstania Styczniowego, odpowiedział:

Na pewno to, że warto walczyć o wolność i nigdy się nie poddawać. Nawet jeżeli przegrywamy, zawsze zostaje jakaś część drogi do wolności, którą pokonaliśmy. To też przykład na nasze codzienne życie — powinniśmy iść naprzód, nie zrażać się trudnościami

Halina Zagorska, członek Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie, przypomniała, jak ważna jest troska o miejsca pamięci:

Przede wszystkim dlatego, że pamiętamy, jak wielką cenę zapłacili Polacy za niepodległość. Co roku na Górce Powstańczej gromadzą się wszystkie polskie organizacje, uczniowie polskich szkół oraz prywatne osoby, by uczcić kolejną rocznicę

Odniosła się także do czasów Związku Radzieckiego:

Starano się opiekować tym miejscem i innymi polskimi pochówkami we Lwowie i w okolicach, ale nie w takim stopniu jak dzisiaj. (…) Obecnie cmentarz jest w idealnym stanie dzięki opiekunom z Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi

Uroczystość przypomniała o wadze historycznego dziedzictwa, które łączy kolejne pokolenia Polaków, niezależnie od miejsca zamieszkania. Dźwięki „Roty” i zaduma nad mogiłami styczniowych bohaterów ponownie uwypukliły przesłanie „za naszą i waszą wolność” – nieustannie żywe mimo upływu 162 lat.

To była 4 emisja w 2 serii Studia Lwów.
Audycję prowadził Wojciech Jankowski i Artur Żak

Wysłuchaj całej audycji już teraz!