Warszawa we Wrocławiu, czyli „Lalka” oczami Wojciecha Jerzego Hasa — rozmowa z prof. Rafałem Syską

Wrocław_-_tablica_pamiątkowa_-_Wojciech_Jerzy_Has

Prof. Rafał Syska (Uniwersytet Jagielloński) opowiada o Lalce w adaptacji Wojciecha Jerzego Hasa. Zaprasza też na poświęconą filmowi wystawę w Galerii Kordegarda.

Jak mówi rozmówca Konrada Mędrzeckiego, Lalka Wojciecha Jerzego Hasa, to dzieło wyjątkowe. Historyk filmu zaznacza, że film kręcony był we Wrocławiu, a twórcy niejako zbudowali Warszawę na tym tle:

Fellini budował tak Rzym od nowa, żeby tam nakręcić swoje filmy. Has zrobił to samo z Warszawą, ale miał jeszcze jedną taką wielką potrzebę, to znaczy chciał połączyć w jednym fenomenalnym ujęciu Krakowskie przedmieście z Powiślem. Tego w rzeczywistości nie dałoby się zrobić. Natomiast jak zbudował scenografię, największą w historii polskiego kina, i pozwolił bohaterom przechodzić z Krakowskiego przedmieścia na Powiśle, to mógł to zawrzeć w jednym ujęciu. To jest arcydzieło.

~ mówi historyk filmu. Zwraca też uwagę na polityczno-historyczny kontekst powstania filmu. Początkowo władze wspierały projekt jako kosztowną, reprezentacyjną produkcję PRL, ale z czasem pojawiły się naciski, by ograniczyć wątki żydowskie i uczynić film bardziej „epicki” i łatwiejszy w odbiorze. Aby zachować swoją wizję, Wojciech Jerzy Has wykazał się dużym sprytem:

Choć przejął scenariusz napisany przez Kazimierza Brandysa, całkowicie go przerobił. Jednocześnie zręcznie ominął konieczność ponownej oceny – przedstawiał swój tekst jedynie jako „scenopis oparty na scenariuszu Brandysa”, sugerując, że nic istotnego nie zostało zmienione. W rzeczywistości były to dwa zupełnie różne filmy. Dzięki temu zabiegowi uniknął pierwszego etapu kontroli, a ostateczna kolaudacja odbyła się dopiero po montażu. Wtedy film przyjęto dobrze, choć bez większego entuzjazmu – oczekiwano bowiem epickiej, melodramatycznej opowieści, a Haas zaproponował dzieło w pełni autorskie, wymagające i niełatwe w odbiorze.

~ zauważa prof. Rafał Syska.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Chopin w Poranku — odcinek 1 — losowanie, I etap i Piano Congress 2025

Od poniedziałku do czwartku o 08:45 i w piątek o 08:30 — w Poranku Wnet rozmawiamy o wszystkim, co dotyczy XIX Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego!

W dzisiejszym odcinku Józef Skowroński opisuje przebieg najbliższych dni, czyli mówi o losowaniu kolejności uczestników, wyborze fortepianów i I etapie Konkursu. Przypomina fragmenty rozmów z Mateuszem Dubielem Yehudą Prokopowiczem. Oprócz tego zdaje relacje z zakończonego wczoraj Piano Congress 2025 — wydarzenia towarzyszącego Konkursowi Chopinowskiemu. Słuchamy wypowiedzi Judyty Fibiger, prezes Stowarzyszenia Polskich Stroicieli Fortepianów oraz Mateusza Lipińskiego – stroiciela Akademii Muzycznej w Gdańsku.

Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Pełna relacja z Piano Congress 2025:

Na najwyższych obrotach. Rozmowa o autyzmie i ADHD. Magdalena Duczmal w audycji Radio Aktywni.

Neuroróżnorodność

Zapis rozmowy z Magdaleną Duczmal, mediatorką oświatową, która swoją pracę nad neuroróżnorodnością rozpoczęła jako Rzeczniczka ds. Dostępności i Badań Naukowych nad Neuroróżnorodnością na Uniwersytecie im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu podczas odbywanych równolegle studiów logopedycznych. Zajmuję się dostępnością i inkluzywnością w kontekście wdrażania udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami. Jest autorką programu edukacyjnego w Centrum Rozwoju Badań, skierowanego do nauczycieli, dyrektorów szkół,
pracowników administracji publicznej, pracodawców zajmujących się branżą komunikacji – komunikacji publicznej i lotniczej, działów HR, osób neuroróżnorodnych, rodziców dzieci w spektrum autyzmu / z ADHD oraz programu wspierającego osoby neuroróżnorodne w pracy zawodowej.

fot. Magdalena Duczmal

 

Festiwal Filmów Fabularnych w Gdyni. Rozmowa z twórcami filmu „Terytorium”

Sala kinowa, fot. Tima Miroshnichenko/Pixels

Nasz film opowiada o problemach zwykłego, współczesnego Polaka – mówią Bartosz Paduch i Marcin Grabowski.

„Terytorium” to dramat psychologiczny z elementami thrilllera, którego akcja toczy się w małym polskim miasteczku. Film walczy o nagrodę w konkursie głównym gdyńskiego festiwalu. Trwają negocjacje dotyczące dystrybucji kinowej filmu.

Amiya, Hvast i Gniewomir Tomczyk w Muzycznym IQ.

Pianiści przed Konkursem Chopinowskim

Gośćmi programu są Yehuda Prokopowicz i Mateusz Dubiel – pianiści przygotowujący się do XIX Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego.

Opowiadają o przygotowaniach, koncertach, emocjach i stresie, a także o tym, jak słuchać Chopina i czym jest polskość w jego muzyce. Z pianistami rozmawia Józek Skowroński.

Mateusz Dubiel – laureat I nagrody 53. Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2025), zakwalifikowany do XIX międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego bez eliminacji. Student krakowskiej AMKP.
Yehuda Prokopowicz – laureat VI nagrody tego samego konkursu (2025) oraz nagród na XIII Międzynarodowym Konkursie „Arthur Rubinstein in memoriam” w Bydgoszczy (2024). Zakwalifikowany do XIX międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego. Student krakowskiej AMKP.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Zachęcamy do obserwowania nowego podcastu Konkurs Chopinowski w Radiu Wnet!

Autyzm, szczepienia i paracetamol – medyczne komentarze po konferencji Donalda Trumpa

Czy szczepienia i paracetamol mają związek z autyzmem? Głośną konferencję Donalda Trumpa komentują dr Jerzy Milewski i prof. Andrzej Radzikowski

W audycji usłyszeliśmy komentarze dwóch lekarzy – dr Jerzego Milewskiego – ekspert ds. rynku farmaceutycznego i prof. n. med. Andrzeja Radzikowskiego – specjalista pediatra, – dotyczące głośnej konferencji prasowej w Białym Domu, na której Donald Trump podjął temat autyzmu, szczepień i przyjmowania paracetamolu przez kobiety w ciąży.

Dr Jerzy Milewski zwracał uwagę na potrzebę niezależnych badań i aktywnej roli państwa:

„Każda taka hipoteza, każda taka obawa powinna być do głębi badana w warunkach pełnej niezależności i solidności badań. (…) Instytucje państwa powinny prowadzić solidne badania, które dadzą odpowiedzi, a nie sprowadzać tego do dyskusji publicystycznej z udziałem polityków.”

Z kolei prof. Andrzej Radzikowski, choć z rezerwą odniósł się do słów Trumpa, przypomniał o fundamentalnym znaczeniu szczepień:

„Nie ma leków tak dobrze przebadanych z punktu widzenia bezpieczeństwa jak szczepienia. (…) Na dzień dzisiejszy nie ma żadnych danych na związek szczepień z autyzmem, a szczególnie nie ma danych na związek tego dodatku rtęci, który jest w szczepionkach, z autyzmem.”

Profesor podkreślił jednak, że zadawanie pytań i krytyczny namysł są niezbędne:

„Brak dowodów na jakiś związek nie jest dowodem braku tego związku. (…) Ludzie mają prawo zadawać pytania, a my mamy obowiązek odpowiadać zgodnie z wiedzą medyczną.”

W rozmowie pojawił się także temat bezpieczeństwa paracetamolu w ciąży, rosnącej liczby diagnoz autyzmu oraz wpływu pandemii COVID-19 na debatę o szczepieniach.

Wysłuchaj także:

Trump: państwa uznające Palestynę to pomocnicy Hamasu. Komentarz Pawła Rakowskiego

Stanisław Leszczyński: Oczekuję, że ktoś mi znowu odkryje Chopina — Konkurs Chopinowski w Radiu Wnet

Stanisław Leszczyński, fot. Antonina Bartyś

Pierwszym gościem cyklu jest Stanisław Leszczyński — zastępca dyrektora ds. artystycznych w Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina, a także dyrektor festiwalu „Chopin i jego Europa”.

Rozmówca Stanisława Bukowskiego i Józefa Skowrońskiego opowiada o wybitnych szopenistach, przytacza zakulisowe anegdoty z poprzednich edycji Konkursu i mówi, czego oczekuje od tegorocznych uczestników. Zapowiada też plany Instytutu na przypadającą w 2027 roku setną rocznicę kultowego wydarzenia — wydawnictwo płytowe zbierające 100 nagrań z dziewiętnastu edycji Konkursu Chopinowskiego!

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Zachęcamy też do obserwowania nowego podcastu na platformie Spotify!

Czytaj także:

Konkurs Chopinowski: nie tylko palce grają Chopina – trzy głosy po eliminacjach

 

Każdemu wolno kochać opowieść o Witoldzie Contim czyli Kiedyś to było – 22.09.2025 r.

Witold Conti reklama marki Orpheon fot. staremelodie.pl

Historia Witolda Contiego, jednego z najbarwniejszych artystów dwudziestolecia, którego życie i karierę przerwała wojna. Marek Teler mówi: „To śmierć zaledwie 36-letniego mężczyzny u progu kariery,”

Witold Conti – aktor, śpiewak i malarz – przez lata pozostawał postacią zapomnianą, mimo że był jedną z gwiazd przedwojennego kina i estrady. Opowiada o nim Marek Teler, autor biografii artysty.

„Chciałem przede wszystkim zobaczyć człowieka, nie tylko skandalistę. Opisać całą jego historię i dorobek, bo to był aktor, który miał liczne role na koncie” – zaznacza.

Przypomniane zostały początki kariery Contiego i jego udział w pierwszej polskiej komedii muzycznej Każdemu wolno kochać (1933). Gość mówi o jego zagranicznych przyjaźniach i relacjach:

„Wiadomo, że przyjaźnił się z Polą Negri, a przez wiele lat związany był z Karolem Szymanowskim”. Nie zabrakło także wątku małżeństwa artysty z Zofią Margulesówną, które miało charakter bardziej towarzyski niż uczuciowy.

W rozmowie wybrzmiewa także dramatyczny finał życia artysty:

„To śmierć zaledwie 36-letniego mężczyzny, u progu kariery, którego rosnące drzewo zostało nagle ścięte” – podkreśla autor.  „Conti padł ofiarą okrutnych czasów wojny. Jego życie pokazuje, jak bardzo historia potrafi przerwać najpiękniej rozwijającą się karierę”.

To audycja o człowieku, który łączył sztukę, charyzmę i skomplikowaną tożsamość, a którego historia po latach wraca, by przypomnieć o bogactwie polskiej kultury międzywojennej.

Marek Teler fot. Redakcja Wnet

Zachęcamy także do wysłuchania poprzedniej audycji!

„Jestem tylko dziewczyną” opowieść o Halinie Żytkowiak czyli Kiedyś to było – 15.09.2025 r.

Cyfrowe bliźniaki satelitów – Asynchronics zdobywa kontrakt ESA na 450 tys. euro

Polski startup Asynchronics zdobył kontrakt ESA wart 450 tys. euro na stworzenie cyfrowego bliźniaka satelity, który pozwoli uniknąć nawet 80% awarii satelitów

Gościem Radia Wnet był Adam Chikha, dyrektor operacyjny polskiego startupu Asynchronics, który wspólnie z francuską firmą Infinite Orbits zdobył kontrakt Europejskiej Agencji Kosmicznej o wartości 450 tys. euro. Projekt SAVIOR zakłada stworzenie cyfrowego bliźniaka satelity serwisowego, wykorzystywanego w ramach misji Endurance.

To dla nas ogromny sukces i dowód, że polskie technologie mogą odgrywać centralną rolę w najbardziej ambitnych programach ESA” – podkreśla Adam Chikha.

W rozmowie wyjaśnia, na czym polega przełomowość rozwiązania:

  • Będziemy tworzyć tak zwane cyfrowe bliźniaki, które w pełni zachowują się jak komponenty satelity. To pozwala przetestować tysiące scenariuszy w ciągu sekund i zwiększyć niezawodność misji.

  • Nasze podejście pozwoli uniknąć nawet 80% awarii, które dziś są zmorą przemysłu New Space.

  • Dzięki cyfrowym bliźniakom możliwe będzie bezpieczne szkolenie operatorów w manewrach zbliżania i dokowania satelitów.

Audycja to także spojrzenie na szerszy kontekst rynku kosmicznego:

  • Powstanie SpaceX sprawiło, że sektor kosmiczny przestał być domeną wyłącznie wielkich instytucji. Dziś ogromny wpływ mają startupy, które rozwijają się w szalonym tempie – także w Polsce.

Asynchronics, powstały w 2023 roku, zatrudnia dziś dziewięciu specjalistów i rozwija autorską platformę NeXosim, która stanowi podstawę kontraktu ESA. Firma uczestniczy również w innych prestiżowych programach, m.in. Horizon EuropeESA BIC.

Projekt SAVIOR pokazuje przyszłość europejskiego sektora kosmicznego – cyfrowe bliźniaki zrewolucjonizują sposób, w jaki korzystamy z satelitów” – podsumowuje Adam Chikha.

Posłuchaj także:

Transport arktyczny zamiast przez Polskę? Bardzo ostra reakcja Chin

Amiya, Hvast i Gniewomir Tomczyk w Muzycznym IQ.

Initium

Trzecia studyjna płyta Amiyi – artystki, która nie tylko pisze teksty i komponuje muzykę, ale po raz kolejny samodzielnie wyprodukowała cały album. Amiya to twórczyni z własną wizją, konsekwentna w artystycznym wyrazie, wierna emocjom i głębi, które są dla niej kluczowe. O najnowszych nagraniach opowiedziała sama artystka. HVAST to projekt muzyków NVC, którzy w związku z przymusowym, wynikającym z życiowych sytuacji, zawieszeniem działalności tego zespołu, postanowili niezobowiązująco kontynuować spotkania w sali prób. Płyta „Chwasty Polskie” to nie tylko deklaracja aktywności muzków, ale przede wszystkim ciekawa dźwiękowa podróż, zakorzeniona w składowych z przeszłości, acz zagrana z pietyzmem i estymą, a gdzie trzeba – luzem i przestrzenią. O albumie opowiedział basista Grzegorz Chudzik. „Perpetus” – czyli „wieczny” – to czwarty autorski album Gniewomira Tomczyka. Płyta to pięcioczęściowa suita inspirowana obrazami polskiego malarza Józefa Tomczyka. Rozmowa z autorem. Zapraszamy.