Dr Jacek Chołoniewski o pieniądzu w kontekście jego dodruku w czasie kryzysu gospodarczego, tym dlaczego kreacja pieniądza z niczego przez państwa jest normalna oraz o konstytucyjnych prawach NBP.
Dr Jacek Chołoniewski odnosi się do skupu obligacji skarbu państwa przez Narodowy Bank Polski, który skupił na przetargu w czwartek obligacje skarbowe za 30,7 mld zł. Łącznie z zakupami w marcu NBP nabył już ponad 5 proc. długu państwa. Ekonomista stwierdza, że jest NBP ma do tego prawo wynikające z art. 227 Konstytucji RP, gdzie w punkcie 1. czytamy:
Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.
Dotąd, jak wyjaśnia, prawo to nie było realizowane. Podkreśla, że całość pieniędzy jest kreowanych przez udzielanie kredytów i zadłużanie się państwa:
W tym momencie głównym kreatorem pieniądza są banki komercyjne […] Banki, które pożyczają pieniądze państwom, to nie mają tych pieniędzy, tylko je kreują.
W dawnych wiekach nie było, jak twierdzi przedsiębiorca, takiej sytuacji, ponieważ to państwo emitował pieniądz. W czasie epidemii więc „powracamy do normalności”, czyli państwo znowu zaczyna być głównym kreatorem gotówki. Nasz gość polemizuje z przekonaniami szkoły neoklasycznej, według której
Państwo może wydawać tylko tyle pieniędzy, ile zebrało z podatków, a jeśli ma mniej, to musi pożyczyć.
W piątkowe przedpołudnie w Radiu WNET, jak zwykle informacje z Republiki Irlandii. Nie zabraknie rozmów, analiz, przeglądów prasy i korespondencji. Dublin i Irlandia w czasach zarazy – tydzień piąty.
W gronie gości:
Agnieszka Białek – pedagog, trener, przedsiębiorca z Belfastu
Bogdan Feręc – redaktor naczelny portalu Polska-IE.com
Jakub Grabiasz – redakcja sportowa Studia 37 Dublin
Alex Sławiński – dziennikarz, poeta i literat – Studio Londyn Radia WNET
Prowadzący: Tomasz Wybranowski
Wydawca: Tomasz Wybranowski
Realizator: Dariusz Kąkol (Warszawa) i Tomasz Wybranowski (Dublin)
Tutaj wysłuchasz Wyspiarskiego Serwisu Radia WNET:
Bogdan Feręc, szef portalu Polska – IE. Fot.: arch. Bogdana Feręca.
W piątkowym Studiu Dublin tuż po serwisie Studia 37 „Irlandia – Wyspy – Europa – Świat” połączyliśmy się tradycyjnie z Bogdanem Feręcem, szefem portalu Polska-IE.com. Największe wyspiarskie dzienniki donoszą o tym, że rośnie presja na irlandzki rząd. Leo Varadkar i jego ministrowie spotkali się na forach internetowych i kanałach społecznościowych z falą żądań, aby wzorem polityków z Nowej Zelandii obniżyli sobie uposażenia.
Obniżki pensji miałyby stać się na Zielonej Wyspie w opinii osób komentujących tę decyzję, o której poinformowała nowozelandzka premier Jacinda Ardern, wyrazem solidarności z mieszkańcami Irlandii, którzy w wyniku pandemii koronawirusa, stracili pracę i część dochodów.
Główne wezwania skierowane zostały do premiera Leo Varadkara, ministra zdrowia Simona Harrisa i wicepremiera Simona Coveneya, ale w internetowych wpisach, mówi się o całej irlandzkiej klasie politycznej.
Tymczasem Republika Irlandii szykuje się na wzrost zachorowań. W programie także słów kilka o pewnej informacji. Mianowicie wedle naszych ustaleń Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Dublinie, kontaktowała się z polskimi szkołami w Irlandii. Polskie szkoły zostały poinformowane o zawieszeniu (ergo:odebraniu) części funduszy.
W tej sprawie zastanawiająca jest też zmowa milczenia dyrektorów polskich szkół w Irlandii, ale jak do tej pory udało się ustalić, nakaz przyszedł z góry, co jest wysoce niepokojące. – mówi Bogdan Feręc.
Tutaj do wysłuchania rozmowa z szefem Polska-IE.com Bogdanem Feręcem:
Agnieszka Białek/ Foto. Agnieszka Białek Zbiory własne
W Studiu Dublin połączymy się z naszą korespondentką Agnieszką Białek, która mieszka i pracuje w Belfaście. Wielka Brytania i Irlandia Północna w obliczu koronawirusa są nieco zagubione i czują się osierocone przez Londyn. Duch jednak nie gaśnie i zdecydowanie radzą sobie z wirusem tak politycy jak i mieszkańcy Ulsteru.
Premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson, który był zarażony koronawirusem i przebywał w londyńskim szpitalu św. Tomasza. Po opuszczeniu lecznicy przechodzi teraz rekonwalescencję w Chequers, wiejskiej rezydencji szefa rządu w Ellesborough w hrabstwie Buckinghamshire, około 60 km od Londynu. Wciąż nie wiadomo, kiedy wróci do pracy.
Tymczasem brytyjski rząd przedłużył wczoraj późnym popołudniem (czwartek, 16 kwietnia 2020 roku) o co najmniej trzy tygodnie ograniczenia wprowadzone, aby powstrzymać epidemię koronawirusa. Poinformował o tym minister spraw zagranicznych Dominic Raab, który zastępuje premiera Johnsona.
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Agnieszką Białek:
W Studiu Dublin nie może zabraknąć Jakuba Grabiasza. Czas zarazy koronowirusa unieważnił wydarzenia sportowe. Przed tygodniem informowaliśmy o kolejnych odwołanych, bądź przełożonych rozgrywkach sportowych, które zamarły totalnie.
Smutne jest to, że czas wiosny zawsze kojarzy się z tenisem i turniejami Rolanda Garrosa i Wimbledonem. Wiemy już, że Tour de France także odbędzie się w innym niż planowano terminie. Co z rozgrywkami golfa? Są plany, by je wznowić. Jakub Grabiasz opowie także o rocznicy zatonięcia Titanica, która w obliczu pandemii umknęła naszej uwadze w ubiegłym tygodniu.
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Jakubem Grabiaszem:
Aleksander Sławiński. Fot. arch. prywatne.
Alex Sławiński, serce Studia Londyn opowiedział o życiu codziennym podczas epidemii koronawirusa w Londynie i na jego przedmieściach. Zwrócił uwagę na skutki uboczne powszechnej izolacji.
Długa izolacja na pewno nie będzie dobrze wpływać na nasze zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne. W wielu krajach już mamy potwierdzone informacje o tym, że chociażby ilość przemocy domowej wzrosła o jedną trzecią czy nawet o połowę. Ludzie zaczynają popełniać samobójstwa po prostu mówiąc bardzo kolokwialnie zaczynają świrować.
„Studio Dublin” zawsze w piątki na antenie Radia WNET, tuż po Poranku WNET Krzysztofa Skowrońskiego.
Prof. Grażyna Ancyparowicz o obniżeniu stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej, ochronie miejsc pracy, bezpieczeństwie oszczędności na kontach i szkodliwości plotek.
Referencyjna stopa procentowa spada do poziomu 0,5 proc. z dotychczasowego 1 proc. Prof. Grażyna Ancyparowicz tłumaczy, że obniżenie stóp procentowych ma ulżyć kredytobiorcom. Chodzi o możliwości spłaty kredytów po pandemii i w tym wakacjach kredytowych.
Banki komercyjne nie są zainteresowane doprowadzeniem do masowego bankructwa swoich klientów.
Decyzja RPP daje bankom impuls do obniżenia oprocentowania kredytów, tak by nie doprowadzić do bankructwa swoich klientów. Podkreśla, że głównym celem NBP w obecnej chwili jest ochrona miejsc pracy, aby szybko zażegnać kryzys.
Jeśli ludzie będą mieli pracę i będą zarabiać to gospodarka wróci.
Ekonomistka mówi także o możliwości wyeliminowania gotówki. Podkreśla liczne zalety płacenia bezgotówkowego w porównaniu do używania gotówki. Ta ostatnia jest bowiem (dosłownie) brudna i są na niej bakterie. Przechodzi ona przez wiele różnych rąk. Podkreśla przy tym, że
Nigdzie nie było powiedziane, że mamy płacić wyłącznie w sposób elektroniczny.
Prof. Ancyparowicz odnosi się do szkodliwych, jak podkreśla pogłosek, sugerujących, że środki, jakie ludzie mają na kontach są zagrożone. Podkreśla, że nikomu nie będą odbierane jego pieniądze. Odnosząc się do porównań z Grecją, gdzie obywatelom zostały odebrane ich oszczędności na kontach, podkreśla, że sytuacja tego kraju była całkiem odmienna niż nasza. Przypomina, iż „wprowadzono podatek karny za to, że Grecy wiele lat żyli ponad stan”.
Limity w oddziałach istniały zawsze.
Ograniczenia w podejmowaniu większych sum w oddziałach banków to zaś coś, co zawsze funkcjonuje, gdyż oddziały dysponują ograniczonymi zasobami gotówki. Żeby wypłacić większą sumę, muszą więc tę gotówkę wcześniej fizycznie sprowadzić.
Nasz bardzo stabilny system bankowy może przestać taki być z dnia na dzień
Zaznacza, że rozpowszechnianie alarmistycznych i nieprawdziwych informacji doprowadzić może do paniki i runu na banki, który jest drogą do zdestabilizowania nawet najbardziej stabilnego systemu bankowego.
Prezydent Andrzej Duda w specjalnym orędziu wygłoszonym w 10. rocznicę katastrofy smoleńskiej przypomniał tamte dramatyczne wydarzenia: 10 kwietnia 2010 cień Katynia znowu przesłonił kontur Polski.
Prezydent Lech Kaczyński Moi Rodacy muszą się zastanowić, czy być tu dalej czy wracać. Jednocześnie dziękuję irlandzkim władzom za przychylność wobec Polaków.” Dublin, 18 lutego 2007. Fot. Tomasz Szustek
Zdaniem Prezydenta Lecha Kaczyńskiego sprawa Katynia była fundamentalna dla Polski:
Tak jak kłamstwo katyńskie było fundamentem PRL, tak prawda o Katyniu jest kamieniem węgielnym wolnej Polski.
Wczoraj rozmyślania w okowach X. rocznicy wydarzeń z 10 kwietnia 2010 roku, ze Smoleńska. Wydarzenia te na bardzo długo zaważyły i wciąż ważą na naszych polsko-polskich drogach. Ta data dla wielu stała się, obok tej z kwietnia 1940 roku, jedną z ważniejszych dat w najnowszej historii Polski. I o tym mówił w orędziu prezydent Andrzej Duda:
W Smoleńsku zginęli najlepsi z nas. Dziś naszym obowiązkiem jest robić wszystko, by na miarę swoich możliwości sprostać wyzwaniom, jakie stawia przed nami służba Ojczyźnie. W tamtych dniach jako Polacy pokazaliśmy, że w chwilach trudnych potrafimy być wspaniałą wspólnotą, potrafimy być solidarni.
Sobotni serwis informacyjny Radia WNET mogą Państwo odsłuchać tutaj:
W serwisie Radia WNET także o świętach w cieniu pandemii. Dzisiaj rano premier Mateusz Morawiecki zwrócił się do Polek i Polaków ze specjalnym apelem i wielkanocnym przesłaniem.
Watykan
W piątek papież Franciszek przewodniczył Liturgii Męki Pańskiej w bazylice świętego Piotra. W wielkopiątkowej homilii Kaznodzieja Domu Papieskiego powiedział, że pandemia koronawirusa ukazała słabość i bezsilność człowieka, ale również przejawy wielkiej ludzkiej solidarności.
Wystarczył najmniejszy, bezkształtny element natury – wirus, aby nam przypomnieć, iż jesteśmy śmiertelni, a potęga militarna i technologia nie wystarczą, żeby się uratować. Bóg dzisiaj cierpi z nami – powiedział franciszkanin Raniero Cantalamessa.
Republika Irlandii
Premier rządu Republiki Irlandii Leo Varadkar poinformował wczoraj wieczorem o dalszych krokach jego gabinetu w sprawie koronawirusa.
Obowiązujące ograniczenia pozostają w mocy do 5 maja 2020. Wszystkie szkoły w Republice Irlandii pozostają zamknięte do odwołania. Junior Cert Exams zostały odwołane, zaś Leaving Certificate Exams przesunięte zostały na lipiec lub sierpień tego roku.
Prezydent Irlandii Michael D. Higgins złożył wczoraj życzenia wielkanocne. Prezydent Michael Higgins z małżonką w trakcie wielkanocnych życzeń wystosowali również gorący apel do społeczeństwa, aby dzisiaj w sobotę o godzinie 21:00 wszyscy Irlandczycy i rezydenci na wyspie włączyli się do ogólnokrajowej akcji jedności.
Głowa państwa uznała, że to bardzo ważne, aby poprzez ustawienie w oknie świecy, pokazać swoja jedność w obliczu pandemii, ale będzie to też wyrazem podzelowania, oddania hołdu i „zjednoczenia” w trudnych okolicznościach. W swoim wielkanocnym przesłaniu prezydent Higgins nazwał świece, które pojawią się w oknach, „latarnią nadziei w czasach ciemności”, która wskaże nam drogę do wyjścia z tego trudnego okresu:
Irlandczycy proszeni są o umieszczenie światła w swoim oknie w sobotę przed Niedzielą Wielkanocną, w czas tak ważny w symbolice naszej irlandzkiej niepodległości. Ja i moja żona Sabina zapalimy latarnię i umieścimy ją u drzwi w Aras an Uachtaráin (irlandzki pałac prezydencki), symbolizując solidarność i oferując latarnię nadziei w czasie ciemności. Nadchodzące dni mogą być nadal trudne i dla niektórych uważam, że są trudniejsze niż inne, ale jaka to będzie pamięć i dziedzictwo, kiedy wirus przeminie, aby wiedzieć, że daliśmy z siebie wszystko. Jakże cenna będzie też pamięć, że ratowaliśmy ludzkie życie, które w innym wypadku zostałyby utracone przez współpracę i działanie z zaproponowanymi nam środkami dla dobra wszystkich. Sabina i ja jesteśmy bardzo świadomi bólu i cierpienia, których doświadcza wielu z was. Wiemy również, jak trudno jest na tak wiele sposobów tym, którzy chcieliby być z bliskimi, o których się troszczą, ale których ochrona wymaga trzymania się z daleka. Wysyłam wam życzenia wielkanocne, gdziekolwiek jesteście i życzę wam solidarności, czujności i wytrwałości w tych trudnych czasach, gdy jesteśmy testowani jak już kilka razy w niedawnej historii.
Wielka Brytania
Jak donosi dziennik „The Independent” we wtorek w Wielkiej Brytanii przeprowadzono tylko 16 094 testów, z czego 3 680 to badania pracowników NHS (brytyjska służba zdrowia) i ich rodzin, tyle samo osób przebadano w niedzielę.
W takim tempie z pewnością nie uda się osiągnąć zapowiadanego przez rząd poziomu 100 tys. testów na dobę – podsumowują brytysjcy dziennikarze.
Biuro prasowe Downing Street 10 przyznało także, że w chwili obecnej NHS ma do dyspozycji 11,5 tys. respiratorów, w tym 1,5 tys. „na zamówienie”, podczas gdy minister Matt Hancock powiedział, że szpitale potrzebują 18 000 urządzeń by dobrze przygotować się do szczyty zachorowań. Rzecznik rządu przekonywał: Obecnie dysponujemy zapasowymi łóżkami i respiratorami.
Z innych depesz i doniesień „The Independent” wynika, że premier Boris Johnson w najbliższych dniach nie wróci do pracy, zaś jego obowiązki wciąż będzie pełnił minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii, Dominic Raab. Rzecznik premiera z Downing Street 10 stanowczo zdementował plotki o tym, że Boris Johnson miał wrócić do pracy 16 kwietnia. To dzień, kiedy mają zapaść decyzje co do dalszych obostrzeń dla Brytyjczyków i rezydentów w Zjednoczonym Królestwie.
Włochy
Linia na osi zakażeń koronawirusem we Włoszech zdecydowanie spada, a mówił o tym dyrektor włoskiego Państwowego Instytutu Zdrowia Silvio Brusaferro, który podkreślił, że od pięciu dni systematycznie spada liczba zakażonych, których trzeba hospitalizować. Dwóch z trzech chorych przechodzi chorobę lekko i przebywa w domach. Od kilku dni spada również liczba chorych na oddziałach intensywnej terapii. Jednocześnie zaapelował o zachowanie dyscypliny i skrupulatne przestrzeganie wprowadzonych środków bezpieczeństwa:
Nie możemy opuścić gardy. Sytuacja się poprawia. Potwierdza skuteczność podjętych środków bezpieczeństwa. Epidemia rozwija się coraz wolniej. – powiedział Silvio Brusaferro.
Serwis przygotował i przedstawił Tomasz Wybranowski
Premier Mateusz Morawiecki i prezes NBP Adam Glapiński przedstawili nowy program rządowy wsparcia finansowego dla przedsiębiorców i mechanizmy jego realizacji.
Na środowej konferencji szef rządu zapowiedział wprowadzenie nowego programu wsparcia dla przedsiębiorców.
Żeby uzyskać pomoc, przedsiębiorca będzie musiał złożyć wniosek on-line. Kredyty będą udzielane na trzy lata. 75% otrzymanych środków będzie miało charakter bezzwrotny.
Dla mikrofirm górny pułap subwencji wynosi 300 tys. zł. Dla małych i średnich firm ten pułap to ok. 4 mln zł.
Tak samo jak troszczymy się o bezpieczeństwo zdrowotne, musimy troszczyć się o bezpieczeństwo ekonomiczne.
Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział pomoc dla przedsiębiorstw w wysokości 100 mld zł w ramach tarczy finansowej. Zasada jej działania ma być prosta- pieniądze dostanę te firmy, które utrzymują działalność i nie zwalniają pracowników. Odbywać się to ma na zasadzie trzyletniego kredytu, z którego 75% będzie bezzwrotne.
Dziś przedstawiam nie uzupełnienie tarczy antykryzysowej, tylko nową tarczę finansową. Jej wartość sięgnie 320-330 miliardów złotych. Konstruuje ją Polski Fundusz Rozwoju w bliskiej współpracy z NBP.
Górna granica wsparcia dla mikroprzedsiębiorców to 300 tys., zaś dla małych i średnich przedsiębiorców ok. 4,6 mln zł. Wysokość tą zaakceptowała Komisja Europejska. Prezes Rady Ministrów zaznacza, że do uzyskania pomocy będzie starczyło wypełnienie zaświadczenia, a nie całego segregatora oświadczeń „jak to bywało do tej pory”.
Ratujemy od 2 do 5 mln miejsc pracy.
Przypomina czasy, kiedy w III RP „bezrobocie przekraczało 3 miliony”. Żeby nie powrócić do tych czasów trzeba „pozwolić w nowym rygorze sanitarnym ludziom pracować”. Dodaje, że „państwo polskie będzie bronić polskich przedsiębiorców” przed wrogimi przejęciami i firmami, które uciekają z podatkami z Polski.
Jestem przekonany, że dzięki tej tarczy uratujemy miliony miejsc pracy.
Adam Glapiński przypomina słowa, jakie swego czasu wygłosił ówczesny prezes Europejskiego Banku Centralnego Mario Draghi, który zadeklarował, że zrobi wszystko, co w jego mocy, by strefa euro nie upadła. Teraz prezes Narodowego Banku Polskiego podkreśla, że zrobi wszystko, by ochronić Polskę przed kryzysem gospodarczym, tak, by mógł powrócić „polski cud gospodarczy”.
Narodowy Bank Polski musi zapewniać elastyczność rynku finansowego.
Ogłasza rozszerzenie skupu obligacji o te gwarantowane przez Skarb Państwa, zauważając, iż „tego jeszcze u nas nie było”. Zakres skupowanych instytucji poszerzony został o bony skarbowe. Zaznacza, że dzięki temu, że „stopy procentowe były na odpowiedniej wysokości” teraz możliwe jest „wypchnięcie pieniędzy na rynek” przez ich obniżenie. Glapiński zaznaczył przy tym, że wszystko dzieje się lege artis, a NBP nie monetyzuje długu państwowego, co jest zabronione.
Bank centralny nie finansuje wydatków rządu, prowadzimy operacje strukturalne na otwartym rynku.
Zaznacza, że NBP działa tak jak Europejski Bank Centralny. Przestrzega przed „wojną walutową”, która może wybuchnąć w wyniku kryzysu. Dodaje, że w Polsce
Podjęliśmy restrykcje, dotyczące zachowania publicznego, sanitarne, wcześniej niż inni. O tydzień co najmniej. Tak i tutaj podejmujemy wcześniej. Aż się uśmiecham do tego, że wreszcie jesteśmy tacy skuteczni, przygotowani, mamy kadry, które potrafią to wszystko zrobić.
Premier Morawiecki, odpowiadając na pytania dziennikarzy odniósł się do kwestii zwiększenia zasiłków dla bezrobotnych:
Analizujemy przestrzeń dla zwiększenia pomocy dla bezrobotnych. Zleciłem w tej sprawie analizy do Ministerstwa Pracy i Rodziny.
Stwierdza, że „najpóźniej za rok wyjdziemy z kryzysu”.
Jak informuje Prezes NBP Adam Glapiński, decyzją RPP stopy procentowe zostały obniżone o 0,5 punktu procentowego. To już druga kryzysowa obniżka w ciągu ostatniego miesiąca.
Stopa referencyjna obniżona została z 1 proc. do 0,5 proc.
Stopa lombardowa z 1,5 proc. do 1 proc.
Stopa depozytowa z 0,5 proc. do 0,0 proc.
Stopa redyskontowa weksli z 1,05 proc. do 0,55 proc.
Stopa dyskontowa weksli z 1,1 proc. do 0,6 proc.
Rada Polityki Pieniężnej na środowym posiedzeniu obniżyła wszystkie stopy procentowe o 50 pb, a stopa referencyjna wynosić będzie 0,50 proc. w skali rocznej – wynika z komunikatu podanego przez Radę Polityki Pieniężnej. Poprzedniej obniżki dokonano 17 marca. Po obecnej prześcignęliśmy Czechy (1 proc.) i Węgry (0,9 proc.), które miały w naszym regionie najniższe stopy procentowe wśród państw posługujących się własną walutą narodową.
Niemal całonocne prace Komisji Finansów Publicznych i wprowadzane zmiany do tarczy antykryzysowej komentował na antenie Radia WNET jej przewodniczący, Henryk Kowalczyk.
Jak powiedział Krzysztofowi Skowrońskiemu minister Kowalczyk, prace Komisji Finansów Publicznych trwały niemal do 4 nad ranem. Projekt rządowy uległ nieznacznym modyfikacjom, wprowadzono m.in. trzy poprawki Koalicji Polskiej (PSL-Kukiz 15’) „dotyczące spółdzielni, ich funkcjonowania w dobie epidemii oraz fundacji i stowarzyszeń, w których występują osoby zatrudnione – traktowania tych instytucji tak, jak innych” – powiedział przewodniczący komisji. Ponadto rozszerzona będzie pomoc szczególna dla firm zatrudniających do 49 pracowników, a nie tylko do dziewięciu, nie będzie natomiast automatycznego umorzenia ZUS dla wszystkich firm:
Rozszerzenie i powszechne stosowanie na wszystkie przedsiębiorstwa nie byłoby w tej chwili rozsądne, są bowiem nawet przykłady przedsiębiorstw mających większe obroty w czasie epidemii – argumentował poseł.
Stwierdził również, że liczy na poparcie Koalicji Polskiej w czasie posiedzenia plenarnego Sejmu, które ma się rozpocząć dziś o 10. i rozpatrywać w drugim czytaniu projekt po poprawkach Komisji.
Taką mam nadzieję, bo projekt rządowy jest projektem, który poszerza tarczę antykryzysową, więc głosowanie przeciwko poszerzeniu byłoby nierozsądne – mówił. Mam nadzieję, ze dyskusja na Komisji Finansów Publicznych była wyczerpująca i kluby nie będą wprowadzać nowych poprawek – dodał.
Według Henryka Kowalczyka szacunki wydatków z tytułu dzisiejszej ustawy sięgają ok. 18.5 mld złotych. Nie spodziewa się jednak rychłej nowelizacji Budżetu Państwa:
Pewnie będzie musiała się odbyć, ale nie sądzę, by to było natychmiast – w wydatkach nie przekraczamy limitów, a im później nowelizacja będzie, tym będziemy bliżej prawdy. Sądzę, że po trzech miesiącach trwania epidemii będziemy mogli liczyć skutki finansowe.
Pomoc ma ponadto objąć kolejne sektory gospodarki. Będzie to m.in.:
Pomoc dla rolników w okresie kwarantanny – nie tylko umorzenie składki KRUS, ale i wypłata świadczenia dla rolników – oraz ochrona miejsc pracy, czyli poszerzenie zakresu pomocy dla tych, którzy zdecydują się zachować miejsca pracy, pomimo że spadły im obroty. To są te najistotniejsze elementy. Oczywiście jest wiele rozwiązań bardziej szczegółowych, dotyczących zachowania się w czasie kwarantanny, czy nałożenia obowiązków na różne instytucje – Pocztę Polską, Koleje Państwowe, Służby Mundurowe – możliwość podejmowania decyzji w trybie online dla różnych stowarzyszeń, senatów uczelni, pozwalająca na funkcjonowanie bez obowiązku osobistego spotkania się. Jeśli chodzi o medyków – są uprawnienia dla Agencji Rezerw Materiałowych do błyskawicznego zakupu sprzętu.
Tarcza ma również zachęcać do niezmniejszania liczby miejsc pracy. Temu ma służyć tzw. postojowe:
Jest [ono] dla tych, którzy w ogóle nie pracują. Fundusz Pracy będzie wypłacał świadczenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia, ale będzie również częściowe postojowe, wypłacane pół na pół z przedsiębiorcą, a więc pomoc dla przedsiębiorców, dla tych którzy pracują w obniżonym czasie pracy. Zachęcamy, by przedsiębiorcy zmniejszali czas pracy pracowników, zamiast zwalniać, dzięki czemu można zatrzymać falę zwolnień.
Wnioski o pomoc można składać online.
Nie są to prościutkie wnioski, ale już po kilku dniach kilkadziesiąt tysięcy wniosków spłynęło, dotyczące ok. 300 000 pracowników. Wniosek można złożyć online, nie jest to takie kłopotliwe.
Ustawa ma zwiększyć sprawczość różnych instytucji na czas walki z epidemią. Do służby zdrowia powinno trafić bezpośrednio 7.5 mld złotych. Ustawa nie wprowadza jednak żadnych dodatkowych rozporządzeń dla obywateli – te leżą w gestii Rady Ministrów i Ministra Zdrowia.
Dzisiejsze szacunki zapowiadają co najmniej trzy miesiące trwania w kwarantannie. Polska nie jest jednak na skraju bankructwa:
Mamy duży margines na dodatkowe wydatki, margines zadłużenia skarbu państwa jest dość duży do górnej granicy, to zadłużenie znacząco spadło w ostatnich latach, ZUS i inne instytucje mogą prowadzić wydatki. Na pewno to jest ponad 200 mld złotych, z tego w ZUS i instytucjach budżetowych jest do 100 mld, kwota, która może być zamortyzowana w budżecie – zapewnił przewodniczący komisji. Henryk Kowalczyk określił pracę komisji jako obszerną i bardziej merytoryczną, niż dyskusje na Sali Plenarnej.
Piotr Arak o skutkach obecnej sytuacji, zadłużaniu się państw, drukowaniu pieniądza, recesji, bezrobociu i tarczy antykryzysowej.
Państwo musi przejąć na siebie więcej zadań, trudno mówić, że państwo robi za dużo.
Piotr Arak porównał obecny okres pod względem ekonomicznym z czasami wojennymi. Dlatego państwo musi wziąć pod opiekę sektor pracy. Nawet zadeklarowani liberałowie muszą uznać większą rolę rządu. Tłumaczy politykę banku centralnego, który zaczął skupować obligacje państwowe na rynku wtórnym.
Technicznie można byłoby o tym mówić drukowanie pieniądza, ale nim nie jest […] W czasach prosperity nie powinno się tego robić.
Dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego zwraca uwagę na „wzrost długu w wielu państwach na świecie”. Obniżane są stopy procentowe, a „przy niskich stopach procentowych opłaca się zadłużać”. Większość przedsiębiorstw zakłada, że kwarantanna będzie trwała do czerwca. To maksymalny termin zamknięcia firm. Wówczas duża część z nich straci płynność finansową, gdyż mają poduszkę finansową na nie więcej niż trzy miesiące. Stoimy przed widmem recesji, z którą nie mierzyliśmy się od lat 90.
Czarny scenariusz zakłada recesje na poziomie -5 proc. Cześć banków mówi, że będziemy mieli recesje na poziomie od – 7 do – 10 proc.
Nasz gość mówi także o tym, dlaczego tarcza antykryzysowa będzie chronić głównie mikro i średnie przedsiębiorstwa. Tłumaczy, że w takie firmy stracą w najkrótszym czasie płynność finansową. Tarcza więc ma zapewnić tę płynność.
Możemy dojść do półtora miliona bezrobotnych do końca roku.
W wyniku obecnej sytuacji rośnie bezrobocie, które dotykało dotychczas miliona ludzi w naszym kraju. Z tego powodu w pakiecie ustaw antykryzysowych potrzebne jest uwzględnienie zasiłku dla bezrobotnych.
Premier Mateusz Morawiecki o walce z koronawirusem, nowych testach i szczycie zachorowań oraz o kryzysie gospodarczym, potrzebie nowych podatków unijnych i likwidacji rajów podatkowych.
Jesteśmy wciąż na początku walki z koronawirusem. Wiele działań musi dopasować się do epidemii. Musimy, walcząc z nią, jednocześnie budować nowy model życia gospodarczego.
Jest szansa, że „będziemy w stanie poradzić sobie lepiej niż wiele innych krajów”- podkreślił premier Mateusz Morawiecki. Zauważył przy tym, iż modelowanie obarczone jest ogromnym marginesem błędu. Szczyt zachorowań prawdopodobnie nastąpi w maju lub czerwcu, ale nie ma co do tego pewności.
Promienie ultrafioletowe będą z całą pewnością pomocne w walce z koronawirusem.
Szef rządu przyznał, że „cały czas mamy sprzętu za mało”. Informuje, że „rozdysponowano blisko trzy miliony rękawiczek”. Do Polski trafiły nowe testy, a kolejne (800 tys.) są już zakontraktowane. Tematem wystąpienia były też konsekwencje gospodarcze epidemii:
Musimy na trwałe przebudować struktury produkcji w naszym kraju, by zapobiegać kolejnym nawrotom pandemii. Trzeba się zabezpieczyć na przyszłość.
Premier zauważył, iż „New York Times pisze, że ten kryzys jest największą zapaścią gospodarczą w ciągu ostatnich stu lat”. Wskazał na pomoc monetarną, jakiej udziela Europejski Bank Centralny w UE i Fundusz Rezerwy Federalnej w USA. Zaznaczył, że zwłaszcza teraz potrzebne jest wprowadzenie w Unii Europejskiej nowych podatków: cyfrowego, od śladu węglowego i od transakcji, o które jego rząd upomina się od dwóch lat. Potrzebujemy bowiem, jak zaznaczył, nowych środków unijnych.
Koniec z rajami podatkowymi! Raje podatkowe są wielkim ubytkiem środków dla wszystkich krajów. […] Chcemy, żeby świat był bez rajów podatkowych.
Premier podkreślił, że nie powinno być w Europie rajów podatkowych, takich jak Szwajcaria, Lichtenstein i Cypr.
Mam nadzieję żę nie dojdzie do rozpadu koalicji. To najgorszy moment na przesilenia rządowe – mówi pełnomocnik rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego.
Marcin Horała mówi o wyborach prezydenckich zaplanowanych na 1o maja i odnosi się do tego, że istotna część społeczeństwa poddaje w wątpliwość sens ich przeprowadzania w tym terminie. Ocenia, że należy w tej sytuacji wybrać „najmniej złe” rozwiązanie. Ubolewa nad tym, że opozycja postawiła ten temat w centrum debaty publicznej.
Wybory są podstawową funkcją demokracji. Staramy się je bezpiecznie przeprowadzić, tak samo jak staramy się, by w gniazdkach płynął prąd a listonosze roznosili listy.
Rozmówca Łukasza Jankowskiego zwraca uwagę, że w chwili obecnej przeciwko głosowaniu korespondencyjnymi protestują ci, którzy w ubiegłych latach mocno forsowali takie rozwiązania.
Chylę czoła przed PR-owcami opozycji, że wykreowali temat wyborów na najważniejszą kwestię w tej chwili.
Polityk ocenia, że korespondencyjna forma wyborów jest „ułomna, ale dopuszczalna”.
Komentując doniesienia o możliwym buncie posłów Porozumienia podczas głosowania nad zmianami w kodeksie wyborczym, Marcin Horała wyraża nadzieję, że do tego nie dojdzie:
To najgorszy możliwy moment na przesilenia rządowe. Gdyby doszło do zmiany władzy, Polska by przepadła. Stabilność rządu jest teraz nieodzowna.
Wskazuje, że rozpad koalicji Zjednoczonej Prawicy spowodowałby konieczność przeprowadzenia w tym roku także wyborów parlamentarnych.
Nie sądzę, żeby ktoś, kto sądzi, że przeprowadzanie wyborów w czasie epidemii jest niebezpieczne, dążył by do konieczności przeprowadzania drugich wyborów.
Zdaniem Marcina Horały, istnieje ryzyko, że na jesieni epidemia się zaostrzy. Przewiduje również, że opozycja w przypadku poprawy własnych notowań w sondażach zacznie dążyć do jak najszybszego przeprowadzenia wyborów:
Gdybym miał stuprocentową pewność, że za 240 dni będziemy mieli normalną sytuację w kraju, popierałbym wprowadzenie stanu wyjątkowego. Lepiej teraz odbyć wybory a potem przez 3 lata mierzyć się z epidemią i jej skutkami.
Rozmówca Łukasza Jankowskiego przedstawia recepty na powstrzymanie kryzysu. Uwypukla znaczenie zamortyzowania działalności przedsiębiorstw.
Chodzi o to, żeby struktura gospodarki przetrwała do momentu odbicia […] Nie można jednak dać wszystkiego wszystkim, bo w drugim kroku państwo nie miałoby pieniędzy dla nikogo. Polska nie może sobie pozwolić na tyle co USA czy Niemcy.
Jak dodaje rządowy pełnomocnik ds. CPK:
Opatrzność czuwała nad Polską, że w tym trudnym czasie Mateusz Morawiecki, osoba znakomicie poruszająca się w mechanizmach gospodarczych, jest premierem.
Marcin Horała nie przewiduje wprowadzenia wyższych podatków dla najbogatszych dla sfinansowania części „tarczy antykryzysowej. Tłumaczy, że taki krok doprowadziłby do wycofania z Polski depozytów o wysokiej wartości i załamania systemu finansowego. Rozmówca Łukasza Jankowskiego zapowiada, że rząd planuje czasowo zwiększyć zadłużenie. Jak mówi, jest to bezpieczne, ponieważ dług publiczny w ostatnich latach istotnie zmalał, mimo wprowadzenia programu Rodzina 500+ i innych świadczeń socjalnych
Gość „Popołudnia WNET” komentuje apel Władysława Kosiniaka-Kamysza o zawieszenie działań przygotowawczych inwestycji Centralnego Portu Komunikacyjnemu. Wytyka prezesowi PSL ignorancję w kwestiach ekonomicznych. Przypomina, że publiczne inwestycje były w przeszłości skutecznym środkiem walki ze skutkami zapaści gospodarczej. Poza tym, w tegorocznym budżecie na CPK nie przewidziano żadnych środków. Jak jednak dodaje rządowy pełnomocnik, pewne przemodelowanie projektu CPK będzie nieodzowne.
